تبیین مولفههای اثرگذار بر حس تعلق به مکان در فضاهای شهری

پیشرفت تکنولوژی، نیازها و شیوه زندگی مردم و به تبع آن کالبد فیزیکی محل زیست آنها را تحت تاثیر قرار داده است. این در حالی است که نیازها و شیوه زندگی مردم، کمتر در طراحی انواع فضاهای شهری در نظر گرفته می شود. یکی از عوامل موثر در این ارتباط، مفهوم حس تعلق به مکان یا همان حسی است که پس از ادراک و قضاوت نسبت به محیط در فرد ایجاد می شود. حس مکان، عاملی است که در شکل گیری هویت انسان تاثیر به سزایی دارد. اما امروزه عدم حس تعلق به مکان تغییرات اساسی در درک و نگرش انسان ها نسبت به مکان و محیط هایی که در آن قرار می گیرند، ایجاد کرده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل موثر در ایجاد و افزایش حس تعلق به مکان در فضاهای شهری به انجام رسیده است. چه عوامل و مولفه ها در واقع پژوهش به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که چه عوامل و مولفه های اثرگذار بر ایجاد حس تعلق به مکان در فضاهای شهری اثرگذار هستند؟- پژوهش براساس ماهیت و روش، پژوهشی توصیفی-تحلیلی است. در بررسی پیشینه و ادبیات موضوع تحقیق، جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای انجام شد. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده نیز به روش کیفی انجام شد و در نهایت مولفه های اثرگذار بر حس تعلق به مکان در فضاهای شهری از داده ها استخراج می گردد. نتایج نشان داد که عوامل و مولفه های اثرگذار بر حس تعلق به مکان شامل دو دسته عوامل عینی و ذهنی است؛ عوامل عینی شامل عوامل کالبدی-فضایی و عوامل فعالیتی؛ عوامل ذهنی شامل عوامل فردی و عوامل اجتماعی-فرهنگی است. همچنین هر یک از این مولفه ها دارای ریزمولفه هایی است که می توان با در نظر گرفتن آن ها در برنامه ریزی و طراحی انواع فضاهای شهری، گامی موثر در جهت ایجاد و افزایش حس تعلق به مکان در فضاهای شهری برداشت.

کلیدواژه ها:

حس تعلق ، فضای شهری ، حس مکان ، تعلق مکانی