ارزیابی توزیع افقی و عمودی فسفر در خاک زراعی اطراف ریشه گیاه ذرت به شیوه کودآبیاری در سیستم قطره ای تیپ

فراهمی و استفاده کارآمدتر از فسفر به عنوان یکی از عناصر پرمصرف خاک در تولیدات زراعی، با استفاده از سیستم کودآبیاری مستلزم تعیین دقیق مقدار کاربرد و درک حرکت و توزیع فسفر در خاک اطراف گیاه می باشد. پژوهش حاضر به منظور دستیابی به اهداف ارزیابی توزیع فسفر محلول (SSP) و قابل استفاده  (SAP) در خاک زراعی (آهکی) تحت کشت گیاه ذرت و خاک بدون گیاه، در دو دوره کودآبیاری در طول زمان های مختلف، در مزرعه موسسه تحقیقات خاک و آب (کرج) انجام شد. پس از آماده سازی زمین، کشت ذرت به صورت نواری و تک ردیفه با فواصل ردیف ها و گیاهان از یکدیگر به ترتیب ۶۰ و ۱۵ سانتی متر انجام شد. پس از تزریق کودآبیاری کود فسفره در هر دو دوره، نمونه بردرای از خاک بدون گیاه ذرت و خاک تحت کشت ذرت در فواصل ۵ و ۱۰ سانتی متر از محل تزریق به طور افقی و در هر فاصله از عمق های ۵ - ۰، ۱۰ - ۵، ۱۵ - ۱۰، ۲۰ – ۱۵ ، ۳۰- ۲۰ و ۴۰ -۳۰ سانتی متر با اوگر در در فواصل زمانی ۴، ۲۴، ۹۸ و ۹۶۰ ساعت با دو تکرار گیاه (دو بوته گیاه) انجام شد. سپس نمونه ها به منظور تجزیه شیمیایی به آزمایشگاه منتقل و برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمونه های خاک (سه تکرار آزمایشگاهی) با روش های معمول اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد: کودآبیاری، عمق و زمان بر توزیعSSP و SAP به طور منظم و نامنظم تاثیر گذار می باشد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر ساده تیمار دوره کودآبیاری بر SSP و SAP تحت کشت ذرت در فاصله ۵ و ۱۰ سانتی متر از محل تزریق کود، تاثیر معنی داری (در سطوح آماری یک درصد) داشت که حاکی از حرکت حدود ۱۰ سانتی متری فسفر در این سیستم بود. با افزایش عمق، مقادیر میانگینSSP و SAP روند کاهشی را نشان داد. حداکثر میانگین غلظت در همه تیمارها در زمان ۹۸ ساعت پس از تزریق کود مشاهده شد که نشان دهنده محدوه زمانی مناسب در فراهمی آسان فسفر می باشد. به طور کلی به دلیل خواص منحصر به فرد فسفر در خاک مانند حلالیت کم، تحرک کم و تثبیت زیاد توسط ماتریکس خاک و در دسترس بودن فسفر برای گیاهان، بهتر است کودهای فسفری به صورت محلول و در فاصله حدود ۵ سانتی­متر گیاه زراعی و در تقسیط های بیشتری تزریق شود.

کلیدواژه ها:

فسفر محلول ، فسفر قابل استفاده ، گیاه ذرت ، کود-آبیاری و آبیاری قطره ای