مقایسه تاثیر کودهای زیستی باکتریایی و قارچی بر عملکرد و کارایی مصرف آب گندم در شرایط تنش آبی: نقش آنزیم ACC-دآمیناز و فرمولاسیون های مختلف قارچی

این آزمایش با هدف انتخاب نوع کود زیستی (باکتریایی یا قارچی) و فرمولاسیون کودی مناسب برای گیاه گندم به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی طرق، واقع در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در طی سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ اجرا شد. کرت های اصلی شامل سطوح آبیاری بودند: آبیاری کامل، تنش آبی ملایم و شدید که به ترتیب معادل ۱۰۰ درصد (۵۴۳۸ متر مکعب در هکتار)، ۸۵ درصدو ۶۵درصد نیاز آبی گیاه بود. کرت های فرعی شامل سطوح کود زیستی بودند: بدون کود زیستی (F۱)، باکتری Pseudomonas fluorescens تولیدکننده آنزیم ACC-دآمیناز (F۲)، باکتری P. fluorescens فاقد ACC-دآمیناز (F۳)، قارچ میکوریز آربسکولار (AM) به صورت مایع (F۴)، و پودری (F۵). ویژگی های مورد مطالعه شامل درصد کلنیزاسیون ریشه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب بود. نتایج نشان داد که در بین کودهای زیستی باکتریایی، تنها کاربرد تیمار F۲ در تنش آبی شدید موجب افزایش ۹ درصد عملکرد دانه، ۷ درصد عملکرد زیستی، ۶/۸ درصد کارایی مصرف آب دانه و ۷ درصد کارایی مصرف آب بر حسب عملکرد زیستی نسبت به شاهد شد. کارایی کودهای زیستی قارچی نسبت به باکتریایی به طور قابل توجهی بیشتر بود. همچنین شکل پودری قارچ AM نسبت به مایع آن کارایی بیشتری داشت به طوری که این تیمار موجب افزایش ۲۶ و ۲۱ درصد عملکرد دانه و عملکرد زیستی، و افزایش ۲۶ و ۲۲ درصد کارایی مصرف آب برحسب عملکرد دانه و عملکرد زیستی در تنش آبی شدید شد. به طور کلی، تفاوت های مشاهده شده در کارایی کودهای زیستی نشان می دهد که انتخاب مناسب نوع و فرم این کودها می تواند نقش قابل توجهی در مدیریت تنش آبی و بهبود تولید محصول داشته باشد. با این حال، انجام پژوهش های بلند مدت برای تایید و تقویت این نتایج ضروری است.

کلیدواژه ها:

باکتری های PGPR ، تنش خشکی ، ریزجانداران ، سطوح آبیاری ، قارچ های میکوریز آرباسکولار