بهبود ویژگی های مورفوفیزیولوژیک و فیتوشیمیایی آویشن باغی با محلول پاشی کیتوزان و جلبک دریایی Ascophyllum nodosum

امروزه یکی از روش های سازگار با محیط زیست جهت افزایش بیوسنتز متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی، استفاده از الیسیتورهای زیستی است. به همین دلیل پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر کودهای زیستی کیتوزان و جلبک دریایی بر خصوصیات کمی و کیفی آویشن باغی صورت گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور کود مایع کیتوزان (صفر، ۳، ۶ و ۹ میلی لیتر در لیتر) و عصاره جلبک دریایی (صفر، ۵/۲، ۵ و ۱۰ میلی لیتر در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تمامی تیمارهای آزمایشی سبب افزایش معنی دار برخی صفات مورد مطالعه گردید؛ به طوری که بالاترین میزان ارتفاع بوته، رنگدانه های فتوسنتزی و کاروتنوئید با کاربرد همزمان ۶ میلی لیتر در لیتر کیتوزان و ۱۰ میلی لیتر در لیتر جلبک دریایی به دست آمد. همچنین کاربرد بالاترین سطح کودی (۹ میلی لیتر در لیتر کیتوزان و ۱۰ میلی لیتر در لیتر جلبک دریایی) سبب تولید بیشترین قطر ساقه اصلی (۶۷/۱ برابر تیمار شاهد)، وزن تر و خشک اندام هوایی (افزایش ۹۸ درصدی نسبت به شاهد)، عملکرد بیولوژیک، فنول کل (۷۵ درصد افزایش نسبت به شاهد)، و فلاونوئید کل (۸۱/۳ میلی گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک) گردید. حداکثر تولید اسانس در گیاه آویشن باغی نیز در نتیجه ی محلول پاشی توام ۳ میلی لیتر در لیتر کیتوزان به همراه ۱۰ میلی لیتر در لیتر جلبک دریایی مشاهده شد که حدود ۲۵/۳ برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. بنابراین استفاده از کودهای زیستی می تواند روشی موثر در بهبود کمیت و کیفیت آویشن باغی و همچنین حفظ محیط زیست و افزایش امنیت غذایی و دارویی گیاهان به دلیل کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشد. امروزه یکی از روش های سازگار با محیط زیست جهت افزایش بیوسنتز متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی، استفاده از الیسیتورهای زیستی است. به همین دلیل پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر کودهای زیستی کیتوزان و جلبک دریایی بر خصوصیات کمی و کیفی آویشن باغی صورت گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو فاکتور کود مایع کیتوزان (صفر، ۳، ۶ و ۹ میلی لیتر در لیتر) و عصاره جلبک دریایی (صفر، ۵/۲، ۵ و ۱۰ میلی لیتر در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تمامی تیمارهای آزمایشی سبب افزایش معنی دار برخی صفات مورد مطالعه گردید؛ به طوری که بالاترین میزان ارتفاع بوته، رنگدانه های فتوسنتزی و کاروتنوئید با کاربرد همزمان ۶ میلی لیتر در لیتر کیتوزان و ۱۰ میلی لیتر در لیتر جلبک دریایی به دست آمد. همچنین کاربرد بالاترین سطح کودی (۹ میلی لیتر در لیتر کیتوزان و ۱۰ میلی لیتر در لیتر جلبک دریایی) سبب تولید بیشترین قطر ساقه اصلی (۶۷/۱ برابر تیمار شاهد)، وزن تر و خشک اندام هوایی (افزایش ۹۸ درصدی نسبت به شاهد)، عملکرد بیولوژیک، فنول کل (۷۵ درصد افزایش نسبت به شاهد)، و فلاونوئید کل (۸۱/۳ میلی گرم کوئرستین بر گرم وزن خشک) گردید. حداکثر تولید اسانس در گیاه آویشن باغی نیز در نتیجه ی محلول پاشی توام ۳ میلی لیتر در لیتر کیتوزان به همراه ۱۰ میلی لیتر در لیتر جلبک دریایی مشاهده شد که حدود ۲۵/۳ برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت. بنابراین استفاده از کودهای زیستی می تواند روشی موثر در بهبود کمیت و کیفیت آویشن باغی و همچنین حفظ محیط زیست و افزایش امنیت غذایی و دارویی گیاهان به دلیل کاهش مصرف کودهای شیمیایی باشد.

کلیدواژه ها:

Essential oil ، Elicitor ، Photosynthesis ، Flavonoid ، Biofertilizers ، اسانس ، الیسیتور ، فتوسنتز ، فلاونوئید ، کودهای زیستی