صفات کمی و کیفی مؤثر بر عملکرد پرتئین ارقام گندم آبی و دیم در شرایط مدیریت بهینه

به منظور بررسی ارتباط برخی از صفات کمی و کیفی با عملکرد پروتئین دانه گندم تحت شرایط پتانسیل عملکرد (مدیریت بهینه)، 100 رقم گندم آبی دیم به صورت آزمایش آلفالاتیس در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر با دو تکرار شت گردید. تجزیه به ع املها بر اساس مقادیر ویژه بیشتر و مساوی یک و چرخش عاملی وریماکس، 7 عامل را مشخص کرد که در مجموع 81/26 درصد از تنوع داده ها را توجیه نمودند. عاملهای اول و دوم با بیشترین درصد واریانس توجیهی عامل عملکرد و اجزاء عملکرد نامیده شدند. این دو عامل دارای ضرایب عاملی بالا برای عملکرد دانه، عملکرد پروتئین دانه، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، درصد پروتئین دانه، میزان کلروفیل در زمان سنبله دهی، وزن سنبله، تراکم سنبله، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد دانه در سنبله بودند. عاملهای سوم و چهارم عاملای صفات مرتبط با برگ پرچم و عاملهای پنجم، ششم و هفتم به ترتیب عامل تشعشع فعال فتوسنتزی، طول سنبله و وزن هزار دانه نامیده شدند. بررسی صفات مختلف در ارقام پرمحصول این مطالعه نشان داد که بیشترین عملکرد پروتئین دانه از ارقامی به دست آمد که عملکرد دانه و شاخص برداشت بالا و تعداد دان در سنبله، تراکم و وزن سنبله در حد مطلوب داشتند. ارقم مرودشت، اترک، داراب -2، شیراز و الموت عملکرد دانه و پروتئین بالایی داشتند. بر اساس نتایج به دست آمده و نمودار بایپلات، در این تحقیق صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و به خصوص عملکرد پروتئین دانه به عنوان مناسبترین عوامل جهت غربال ارقام توصیه می شوند.

کلیدواژه ها:

گندم ، تجزیه به عاملها ، چرخش واریماکس ، بایپلات