بررسی اصلاح جامعه از منظر قرآن، عرفان و علوم اجتماعی

در این مقاله به موضوع اصلاح جامعه با نگاهی جامع و میان رشته ای پرداخته شده است. زندگی اجتماعی بشر، همواره مملو از فرصت ها و چالش هایی بوده که نیاز به اصلاح و بهبود ساختارهای اجتماعی را به ضرورتی غیرقابل انکار تبدیل کرده است. از منظر قرآن، روایات، عرفان اسلامی، و روان شناسی – چه در چارچوب اسلامی و چه در تفکر غربی – اصلاح جامعه مستلزم اصلاح فردی و اخلاقی است. این پژوهش بر آن است که این مفهوم بنیادین را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهد. آیات قرآن کریم به وضوح نشان دهنده اهمیت تغییر درونی به عنوان پیش شرط تحول اجتماعی است. این پیام الهی، همراه با سخنان پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع)، بر مسئولیت پذیری فردی و اجتماعی تاکید دارند که پایه های شکل گیری یک جامعه ی عادلانه و سالم را می سازند. در عین حال، عرفان اجتماعی، با توجه به عناصر هدایت، تربیت و ولایت، نگرشی تلفیقی از اخلاق فردی و مسئولیت اجتماعی ارائه می دهد که می تواند به عنوان الگویی کاربردی در اصلاح جامعه ایفای نقش کند. از سوی دیگر، روان شناسی اسلامی و غربی نیز نقش کلیدی در تحلیل و ارتقای سلامت روان جامعه دارند. خانواده، به عنوان هسته اصلی تربیت و اخلاق در جامعه، در این دیدگاه ها محوریت داشته و به ویژه در آموزه های اسلامی، نهاد خانواده پایه گذار سلامت روان و رفتارهای اجتماعی است. این پژوهش، به بررسی تطبیقی دیدگاه های روان شناسی اسلامی و غربی در این زمینه پرداخته و نقاط قوت هر رویکرد را تحلیل کرده است.

کلیدواژه ها:

اصلاح جامعه ، قرآن ، روایات ، عرفان ، روان شناسی اسلامی ، سلامت اجتماعی