تغییرات جمعیت حشرات کامل دو گونه سوسک چوب خوار خرما Oryctes agamemnon mathiesseni و O. elegans در نخلستان های ماهشهر خوزستان

سوسک های چوبخوار خرما یکی از مهمترین آفات درختان خرما در ایران و جهان می باشند. در این پژوهش با انتخاب دو نخلستان در منطقه ماهشهر و نصب تله های نوری، تغییرات جمعیت حشرات کامل مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری ها طی دو سال از بهمن ۱۳۹۹ تا آذر ۱۴۰۱، به صورت هفتگی انجام شد. نتایج نشان داد زیرگونه Oryctes agamemnon mathiesseni و گونه O. elegans در منطقه فعالیت دارند. هر دو گونه تک نسلی بوده و حشرات کامل آن ها فعالیت خود را از اواخر اردیبهشت و یا حداکثر اوایل خرداد ماه آغاز کرده، در تابستان به اوج می رسند و حضور آنها در طبیعت تا پایان مهر و حداکثر اوایل آبان ماه ادامه دارد. در سال اول، O. agamemnon mathiesseni گونه غالب بود و تعداد حشرات کامل آن ها به طور معنی داری بیشتر از O. elegans بود. در سال دوم، تعداد حشرات کامل O. elegans بیشتر بود. در هر دو سال نمونه برداری، فعالیت گونه غالب در آن سال زودتر آغاز شد و دیرتر نیز به پایان رسید. بررسی دو ساله نسبت جنسی در این سوسک ها نشان داد که نسبت افراد ماده در زیرگونه O. agamemnon mathiesseni بطور چشمگیری (۲/۵ تا چهار برابر به ترتیب در دو سال) بیشتر از افراد نر بود. این نسبت در گونه O. elegans از۱/۵ برابر (سال ۱۴۰۰) تا ۲/۵ برابر (سال ۱۴۰۱) متغیر بود. با توجه به این که موفقیت در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات به طور موثری به پیشگویی ظهور و تغییرات جمعیت آفات وابسته است، نتایج مطالعه حاضر می تواند در کنترل چوبخوارهای خرما مفید واقع شود.

کلیدواژه ها:

تله نوری ، چوبخوارهای خرما ، خانواده نخلیان ، نخل خرما ، نسبت جنسی