ارزیابی راهکارهای کاهش تقاضا برای آبیاری و سازگاری با کم آبی در استان فارس

سازگاری با کم آبی یکی از چالش های اصلی کشاورزی در ایران است. هدف از این مطالعه، ارزیابی ظرفیت صرفه جویی آب در بخش کشاورزی آبی استان فارس با استفاده از (۱) بهینه سازی الگوی کشت، (۲) کاربرد سایبان در باغ ها و مزارع تولید سبزی و صیفی، (۳) کاربرد مالچ کلش در باغ ها و مزارع، (۴) تغییر نظام کشت غرقابی به هوازی برنج و (۵) انتقال تولیدات سبزی و صیفی از مزرعه به گلخانه است. برای این منظور از سامانه حسابداری آب (SAWA) برای کشاورزی آبی استان فارس استفاده شد. حجم آب آبیاری کاربردی (خالص) در کشاورزی استان برای شرایط کشاورزان (نه شرایط پتانسیل و مطلوب) در الگوی کشت فعلی ۴۶۱۹ میلیون متر مکعب در سال برآورد و بهینه سازی الگوی کشت باعث کاهش ۳۵ درصد از این حجم آب شده است. استفاده از مالچ کلش در الگوی کشت فعلی و بهینه به ترتیب ۸ و ۱۰ درصد، کاربرد سایبان به ترتیب ۲۹ و ۲۴ درصد و استفاده از نظام کشت هوازی برنج، به جای غرقابی، به ترتیب ۴ و ۱ درصد حجم آب کاربردی کشاورزان را کاهش می ­دهد. انتقال تولیدات سبزی و صیفی از مزرعه به گلخانه در هر دو الگوی کشت فعلی و بهینه توانست حجم آب آبیاری کاربردی کشاورزان را ۴ درصد کاهش دهد. نتایج بررسی­ ها نشان داد که ترکیب راهکارها در الگوی کشت فعلی و بهینه می تواند به ترتیب ۶۶ و ۴۸ درصد صرفه جویی در حجم آب آبیاری کاربردی کشاورزان استان ایجاد کند. پیشنهاد می شود که محققان، سیاست گذاران و بهره برداران بخش کشاورزی با ارزیابی و مطالعات تکمیلی به سمت رفع موانع و گسترش استفاده از این راهکارهای ارزشمند و دوست دار محیط زیست حرکت کنند.

کلیدواژه ها:

بهینه سازی الگوی کشت ، مالچ کلش ، سایبان ، کشت هوازی برنج