بلاغت وجه شبه در تشبیهات نهج البلاغه و ارتباط آن با طرفین تشبیه در چارچوب نظریه بروک رز و آندره گوتلی

وجه شبه حلقه وصل طرفین تشبیه محسوب می شود وپیام هر تشبیهی در وجه شبه خلاصه شده است. از این رو بر مبنای آن می توان میزان نوآوری، خلاقیت، هنرمندی، هدفمندی و سبک مفهومی هر متنی را استنباط کرد. خطبه های نهج البلاغه از روش بی نظیری در واژه گزینی، سبک ادبی و جنبه های بلاغی برخوردار است. یکی از این مولفه ها که بررسی آن می تواند بخشی دیگر از نبوغ کلام امام علی (ع) را نشان دهد و متمایز بودن این متن را با دیگر متون ادبی نشان دهد، تشبیهات از منظر نوع وجه شبه و ارتباط آن با مشبه و مشبه به است. بروک رز و اندره گوتلی دو زبان شناس معاصر در خصوص نحوه تحلیل وجه شبه و ارتباط آن با طرفین تشبیه معتقدند که با بررسی نوع وجه شبه و کیفیت تعامل آن با مشبه و مشبه به، می توان ارزش هر تشبیهی را در متن سنجید. گفتار حاضر، برآن است با کنار گذاشتن مباحث سنتی تشبیه و آنچه که در منابع بلاغی متقدم در خصوص انواع تشبیه گفته شده، تشبیهات نهج البلاغه را از منظر آراء دو زبان شناس یادشده مورد ارزیابی قرار دهد. در نهایت به این نکته رسیده که تشبیهات نهج البلاغه همگی کارکردی و دارای بعد خیالی و تصویرآفرینی بالایی هستند که در خدمت تقویت تفکر و تعقل و هدایت انسان هاست و از بدیهیات و ظاهرگرایی و توصیفات عادی کاملا به دور است.

کلیدواژه ها:

واژ های کلیدی: نهج البلاغه ، تشبیه ، وجه شبه ، بروک رز ، آندره گوتلی