مبنای زبان‎شناسی چهره در فلسفه اخلاق لویناس

ایمانوئل لویناس یکی از مهم‎ترین فیلسوفان عصر جدید به‎شمار می‎آید. اهمیت فلسفه او در اخلاق نمایان می‎شود. در فلسفه اخلاق لویناس، سوژه‎محوری از اولویت خارج می‎گردد و «دیگری» و «چهره» او در اولویت قرارمی‎گیرد، به‎نحوی‎که چهره دیگری بر پیام‎های اخلاقی دلالت می‎کند و سوژه با دریافت این پیام‎های اخلاقی، در خود احساس وظیفه می‎کند خود را در برابر دیگری پاسخ‎گو و مسئولیت‎پذیر بداند. اما پرسش این است که در فلسفه اخلاق لویناس مقصود از «چهره» در مواجهه با دیگری چیست؟ و وجه اخلاقی آن با چه مبنایی قابل توجیه است؟. در ساختارگرایی و نشانه‎شناسی فیلسوفانی هم‎چون فردینان دوسوسور، امورات بیرونی در عالم واقع، نشانه هستند و این نشانه‎ها در محدوده مفاهیم و مقولات ذهنی سوژه، معنا می‎گیرند. این معنا، در نهایت به موضوعات هستی‎شناسی تقلیل پیدا کند. اما فلسفه اخلاق لویناس نوعی ساختارشکنی و عصیان‎گری در مقابل ساختارگرایی و نشانه‎شناسی فیلسوفانی هم‎چون سوسور است. در فلسفه اخلاق لویناس، چهره دیگری به‎مثابه نشانه اخلاقی است که سوژه را به پذیرش پیام‎های اخلاقی و مسئولیت‎پذیری در برابر دیگری دعوت می‎کند. در چنین موقعیتی؛ پیام‎ها و فرامین اخلاقی به موضوعات هستی‎شناسی تقلیل پیدا نمی‎کنند. به‎نظر می‎رسد لویناس تلاش می‎کند وجه اخلاقی چهره را بر مبنای زبان‎شناسی توجیه نماید.

کلیدواژه ها:

سوژه ، دیگری ، چهره ، مبنای توجیه ، پیام‎های اخلاقی ، زبان‎شناسی