ارزیابی پارامترهای فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و ویژگی های مرتبط با کلاله زعفران در اکوتیپ های مختلف

ارزیابی واکنش اکوتیپ های مختلف زعفران از نظر صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و ویژگی های مرتبط با کلاله، برای کشت در منطقه ی خاص از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو، پژوهشی با هدف ارزیابی صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و ویژگی های مرتبط با کلاله در پنج اکوتیپ زعفران (طرق-رود: EC۱، نطنز: EC۲، کاشان: EC۳، بادرود: EC۴ و قائنات: EC۵) به صورت گلدانی در فضای باز در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان در سال ۱۴۰۱ در قالب طرح آزمایشی کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که صفات عملکردی، کیفی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در اکوتیپ های مورد بررسی تفاوت معنی دار داشتند. اکوتیپ EC۲ از نظر صفات عملکردی نظیر قطر کلاله (۰۹/۲ میلی متر)، طول کلاله (۴۳/۲ سانتی متر)، تعداد گل (۴۰/۹۵ در مترمربع)، عملکرد تر گل (۲۷/۴۷ گرم در مترمربع) و عملکرد خشک کلاله (۸۲۸/۰ گرم در مترمربع) به طور معنی داری برتر بود. مقادیر سافرانال، پیکروکروسین و کروسین در اکوتیپ های EC۲، EC۳ و EC۴ به طور قابل توجهی نسبت به سایر اکوتیپ ها بالاتر بود و بالاترین مقادیر این صفات در EC۲ (به ترتیب ۰۲/۵۳، ۱/۱۷۵ و ۶/۲۰۲ E_(۱ cm)^(۱%)) مشاهده شد. محتوای رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، b و کل) در اکوتیپ EC۲ در مقایسه با سایر اکوتیپ ها از میانگین بالایی برخوردار بود. در مورد فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، اکوتیپ های EC۱ و EC۴ بالاترین فعالیت را نشان دادند. نتایج همبستگی بین صفات نیز بیانگر ارتباط مثبت بین صفات عملکردی و کیفی بود. به طور کلی، این پژوهش به خوبی نشان می دهد که شرایط محیطی می توانند تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت و عملکرد زعفران داشته باشند و به انتخاب بهترین اکوتیپ ها برای کشت در مناطق مختلف کمک کنند. برای کشت در منطقه مورد مطالعه اکوتیپ EC۲ قابل توصیه بعد از آزمایشات مزرعه ای می باشد.

کلیدواژه ها:

آنزیم های آنتی اکسیدان ، رنگیزه های فتوسنتزی ، سافرانال ، عملکرد گل ، کلاله