تحلیلی آینده پژوهانه بر جایگاه بازیگران و ذینفعان کلیدی امنیت آبی کشاورزی

تغییر اقلیم و بحران آب از بزرگ ترین نگرانی های بخش کشاورزی است. ازآنجاکه مسئله کمبود آب در درجه اول به مدیریت آن نسبت داده می شود، تامین امنیت آبی مستلزم شناسایی بازیگران و متغیرهای کلیدی آن است. بازیگران کلیدی متعددی، از نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی گرفته تا کشاورزان، در مدیریت بحران آب تاثیر دارند. هدف اصلی این پژوهش تحلیل جایگاه بازیگران و ذی نفعان اصلی اثرگذار در امنیت آبی کشاورزی با روش آینده پژوهی در استان مازندران بود. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه و روش جمع آوری داده ها مصاحبه حضوری بود. تعداد نمونه های موردمطالعه شامل ۱۶ نفر از کارشناسان و خبرگان این حوزه بودند که به روش هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل متغیرها و بازیگران از روش مقایسه زوجی مبتنی بر روش شناسی Mactor استفاده شد. براساس نتایج، اثرگذارترین و رقابت پذیرترین بازیگر در امنیت آبی کشاورزی سازمان مدیریت و برنامه ریزی و کم اثرگذارترین نیز شرکت آب و فاضلاب روستایی بود. تشکل های آب بران، شرکت سهامی آب منطقه ای استان و جهاد کشاورزی استان به ترتیب سه بازیگری بعدی بودند که از موقعیت رقابت پذیری بالاتری نسبت به دیگر بازیگران برخوردار هستند. هم چنین، متغیرهای میزان و تنوع منابع آبی، مدیریت و حکمرانی خوب آب کشاورزی، پهنه بندی اراضی کشاورزی و تبیین الگوی کشت مناسب هر پهنه، توسعه سیستم و فناوری های نوین آبیاری نیز موثرترین متغیرهای امنیت آبی بودند. پیشنهاد می شود به منظور تسریع و تسهیل دستیابی به امنیت آبی کشاورزی با نظارت سازمان مدیریت و برنامه ریزی، ایجاد یک کارگروه مشترک از شبکه متخصصان آب مشتمل بر کنش گران و ذی نفعان مختلف، برای برنامه ریزی مشارکتی و یکپارچه مدیریت منابع آبی کشاورزی در دستور کار قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بحران آب ، تحلیل بازیگران ، حکمرانی آب ، کشاورزی پایدار ، مدیریت منابع آبی