تاثیر شاخص کیفیت ساختمان ها بر برنامه ریزی و زیست پذیری شهری با استفاده از GIS (مطالعه موردی شهرک بزین منطقه ۱۰ شهرداری شیراز)

امروز فضاهای شهری دچار مسائلی چون کیفیت پایین محیط، آلودگی صوتی و هوا و... هستند. انتقادات وارده از سوی محققان شهری و اجتماعات انسانی موجب شد تا بر مفهوم زیست پذیری به عنوان یکی از رویکردهای دستیابی به محیط شهری قابل زیست و باکیفیت مورد تاکید گردد. هدف اصلی آنها بهبود کیفیت فضاهای شهری با مقیاس انسانی در شهرهای مدرن بود. موج گستردە شهرنشینی و مشکلات آن همواره به طور فزاینده ای بر اهمیت زیست پذیری افزوده و چشم پوشی از آن را دشوار و غیرممکن کرده است. آنچه مهم است اینکه فرسودگی شهری و ایجاد بافت فرسوده مختص به کشور خاص یا شهر مشخصی نیست بلکه تمامی شهرها و روستاها در جهان با آن درگیر هستند ولی بسته به شرایط، قدمت، نوع مصالح و کیفیت ساخت وساز شهرها، شدت و ضعف دارد؛ بدیهی است که استانداردهای ساخت و ساز، دوره زمانی تعریف شده برای عمر مفید بناها، کیفیت و مقاومت مصالح، سیاست های حمایتی و تشویقی دولت و برنامه های مدیریت شهری از عناصر تعیین کننده در ایجاد و گسترش بافت های فرسوده و کنترل و نوسازی بناها هستند. به منظور پیشگیری از عواقب نامطلوب و گاه غیر قابل جبران بافت های فرسوده شهری، مداخله صحیح در بافت های فرسوده شهری و نوسازی آن ها ضروری است. از این رو توسعه نوسازی بافت های فرسوده باید از اهداف اصلی باشد، تا در برابر چرخه توسعه نیافتگی و فرسودگی ایستادگی کند. هدف از این پژوهش، مطالعه ی نمونه ای، کیفیت ساختمانی در سطح خرد شهری (محله یا شهرک) و تاثیر و رابطه آن بر بافت فرسوده، چرخه بهسازی، نوسازی و زیست پذیری شهری است. در این پژوهش از نرم افزاری Excel، Arc GIS و Google earth استفاده شده است. نقشه پهنه بندی واحد های ساختمانی بر اساس کیفیت ابنیه ساختمانی نشانگر آن است که در این شهرک ۵۴ درصد ساختمان ها کیفیت مناسب و ۴۴ درصد قطعات، کیفیت نامناسب دارند. پس میزان قطعاتی مسکونی بی کیفیت در این شهرک زیاد است و می بایست در اولویت برنامه ریزی قرار بگیرد. نتایج این تحقیق به خوبی دو نکته را نشان می دهد که ابتدا می بایست به مطالعه زیست پذیری در سطح خرد ( شهرک ) توجه و اهمیت داد و ثانیا اطلاعات همیشه و مداوم بروزرسانی گردد. GIS ابزاری است که هر دو قابلیت ذکر شده را دارد و می تواند به متخصصان شهری در این زمینه کمک نماید. مطالعه شکوفایی شهری یا زیست پذیری شهری رابطه ای مستقیم با بافت های فرسوده شهری و شاخص های مانند کیفیت ساختمانی دارد.

کلیدواژه ها:

GIS ، کیفیت ساختمانی ، بافت فرسوده ، شهرداری شیراز ، زیست پذیری