کارایی دو عامل کنترل میکروبی، Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki و Beauveria bassiana در کنترل کرم میوه خوار گوجه فرنگی Helicoverpa armigera

هلیوتیس (یا کرم میوه­ خوار گوجه­ فرنگی) با نام علمی (Lep.: Noctuidae) Helicoverpa armigera یکی از مهمترین و قدیمی ترین آفت محصولات زراعی کشور بخصوص استان گلستان می ­باشد، که همه ساله موجب تحمیل هزینه ­های مدیریتی هنگفتی برای بهره­ برداران می­ شود، و نیز به دلیل استفاده از انواع آفت کش­ های شیمیایی موجب مضرات زیست محیطی برای اکوسیستم زراعی کشور می­ گردد. برای جلوگیری از کاربرد آفت­ کش ­های شیمیایی بی­ رویه، و به­ دلیل بروز مقاومت این آفت به بسیاری از آفت کش ­ها، بررسی کارایی سایر روش های کنترل از جمله استفاده از قارچ­های بیمارگر حشرات و آفت­کش بیولوژیک Bacillus thuringiensis قابل تامل است. در این پژوهش، به بررسی میزان کارایی سه فرمولاسیون­ مختلف از قارچ بیمارگر حشراتBeauveria bassiana  و یک حشره ­کش بیولوژیک بر اساس ماده موثره Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki (بایولپ پی) و یک حشره­ کش ارگانیک بر پایه گیاه (روی اگرو) در شرایط آزمایشگاهی و همین طور در دو مزرعه گوجه­ فرنگی استان گلستان پرداخته شد. همچنین میزان سوراخ­ شدگی میوه ­های گوجه­ فرنگی نیز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج زیست­ سنجی آزمایشگاهی فرمولاسیون­های مختلف قارچ B. bassiana با غلظت ۱۰۷×۱ کنیدی بر میلی­لیتر روی لارو سن سوم نشان داد که هر سه فرمولاسیون مختلف از قارچ عامل بیمارگر بین ۸۴ تا حدود ۹۱ درصد مرگ و میر روی لاروهای سن سوم ایجاد کردند. نتایج زیست­ سنجی آزمایشگاهی غلظت ­های مختلف ترکیب زیستی بایولپ پی روی لارو سن سوم کرم میوه­خوار پس از گذشت هشت روز نشان داد که با افزایش غلظت مصرف، میزان مرگ و میر نیز به طور معنی­داری افزایش می­یابد. بالاترین میزان مرگ و میر با ۳۳/۹۳ درصد در غلظت یک و نیم در هزار و کمترین میزان مرگ و میر با ۸۹/۴۸ درصد در غلظت نیم در هزار مشاهده شد. نتایج بررسی ها در مزارع گوجه­ فرنگی روستای قلعه محمود گرگان نشان داد که کارایی تیمارهای بکار رفته با گذشت زمان افزایش می یابد و بالاترین درصد کارایی در همه­ ی تیمارهای آزمایشی در روزهای هفتم و دهم پس از محلول پاشی بین حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد بوده است. در زمین گوجه­ فرنگی ایستگاه چالکی گرگان، درصد کارایی فرمولاسیون­های قارچی در روز دهم محلول پاشی کاهش یافته بود. در ارتباط با درصد سوراخ ­شدگی میوه­ ها نیز در هر دو زمین مطالعه شده، تیمار شاهد و تیمار قارچی حاوی آب مقطر در یک گروه آزمایشی قرار گرفتند و بیشترین میزان سوراخ­ شدگی میوه ­ها را نشان دادند. به طور کلی با توجه به کاهش کارایی فرمولاسیون های قارچی در روز دهم محلول پاشی، می­توان نتیجه گرفت که تکرار محلول پاشی عوامل کنترل زیستی، برای کنترل بهتر آفت الزامی است و یا تلفیق این روش­ها با آفت کش­های کم خطر یا ارگانیک باید مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

پروبیوتیک ، کنترل بیولوژیک ، باکتری ، قارچ ، بیمارگر ، کرم غوزه