کنفدراسیون دانشجویان ایرانی و سوءقصد علیه محمدرضا شاه (۱۳۴۴ش.)

با تشکیل کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در کشورهای اروپای غربی و آمریکا، در اواخر دهه ۱۳۳۰ش اعتراض به حکومت پهلوی وارد مرحله جدیدی شد. سوءقصد به محمدرضاشاه در سال ۱۳۴۴ش از سوی حکومت و مطابق اسناد موجود به بخشی از اعضاء این کنفدراسیون نسبت داده شد. گروه متهم به سوءقصد همه از اعضاء پیشین کنفدراسیون دانشجویان انگلستان بودند و پرویز نیکخواه رهبر گروه بود. او در کنفدراسیون موردحمایت سوسیالیست­ها در بین دانشجویان کمونیست ایرانی بود و با بازگشت به ایران در سال ۱۳۴۲ش با تشکیل گروهی از دوستان خود، مبارزاتشان را بر ضد رژیم ادامه دادند. در این پژوهش به­شیوه­ توصیفی-تحلیلی، ضمن شرح کیفیت تشکیل کنفدراسیون دانشجویان، چگوی انشعاب گروه نیکخواه و سوءقصد نافرجام آنها علیه محمدرضا شاه تبیین شده است. یافته­­های پژوهش نشان داده است که برخی از اعضاء کنفدراسیون ایرانی خارج از کشور به سرکردگی نیکخواه مجذوب سازمان کمونیستی چین شده و با ایجاد «سازمان انقلابی حزب توده ایران» هوادار چین، مسیر خود را از حزب توده در کنفدراسیون جدا کردند. این گروه در ایران مبارزه مسلحانه و ترور مخالفان را به­عنوان یک حربه اصلی برای پیشبرد اهداف و برنامه­های خود می­دانستند، ازین­رو به قصد تسریع در مبارزات چپ­گرایانه، ترور نافرجام شاه را برنامه­ریزی کردند که به انحلال گروه منتهی شد.

کلیدواژه ها:

کنفدراسیون دانشجویان ایرانی ، حزب توده ، محمدرضا شاه ، سوءقصد