نقش فرازبانی نگاره های مکتب اصفهان در بازنمایی غم دوری از جابلقا

فرازبان در اصطلاح به معنای کاربرد گفتار بدون استفاده از لغات است؛ از این تعبیر در پدیدارشناسی مفهوم جابلقا در نگاره-های مکتب اصفهان بهره گرفته شده و بدین منظور سه نگاره از نگاره های مکتب اصفهان از آثار رضا عباسی و فرزندش محمدشفیع عباسی به صورت آگاهانه برگزیده شده تا با بررسی آنها عناصری را که در پیشبرد این مفهوم یاری می رسانند شناسایی کند. مقاله از نوع کیفی بوده و به روش استقرایی و رویکرد توصیفی –تحلیلی نگاره های مکتب اصفهان را مورد ارزیابی قرار داده است. در نگاره های مورد مطالعه سه حالت متفاوت از تمنای بازگشت (غربت همت و نبود محرم اسرار در نگاره یک- عزم در تغییر شرایط و فرار از شرایط کنونی در نگاره دو- حس درماندگی و انفعال و عدم تمایل به تغییر وضع موجود در نگاره سه) یافت شد. در مجموع به نظر می رسد که به دلیل ارتباط دربار صفوی با کشورهای اروپایی و نقل و انتقال نقاشان و نقاشی های غربی به پایتخت صفوی، ظهور نگاره هایی تک شخصیتی با بیان حالات روحی و روانی خاص (نشانگر افزایش فردیت و تشخص هنری هنرمند) ملاحظه شد؛ که واگویه های درونی نگارگر را در قالب تصویر عرضه داشته اند.مقاله حاضر مستخرج از رساله دکتری نویسنده اول، با عنوان "رویکرد فرازبانی در بازنمایی مفاهیم عرفان عملی: تبیین مراتب معنوی و بصری در نگارگری" است که به راهنمایی دکتر حسن بلخاری قهی و دکتر میناصدری در دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران در دست انجام است.

کلیدواژه ها:

جابلقا ، ناکجاآباد ، غم غربت ، فرازبان ، نگارگری مکتب اصفهان