تدوین برنامه راهبردی مکان ‎ یابی سدهای زیرزمینی در شهرستان خرم آباد

سدهای زیرزمینی به‎عنوان یکی از سازه های کنترل و ذخیره کننده جریان در مسیر آبراهه های فصلی می‎تواند از روش‎های مهم حل مشکلات مرتبط با آب باشد. در پژوهش حاضر با استفاده از مدل تلفیقی QSPM-SWOT بررسی موقعیت‎های بالقوه مطلوب برای توسعه سدهای زیرزمینی در شهرستان خرم آباد انجام شد. ابتدا، به منظور مهیا نمودن اطلاعات موردنیاز، اقدام به بازید از منطقه موردمطالعه و تهیه پرسش نامه باهدف تهیه نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها در ایجاد سدهای زیرزمینی انجام شد. این پرسش نامه توسط ۲۵ کارشناس مدیریت منابع آب و مردم محلی در منطقه موردمطالعه تکمیل شد. سپس، با بهره گیری از الگوی تجزیه وتحلیل SWOT و ماتریس QSPM، راهبرد جامع و روش حل مسئله مساعدی به منظور مکان یابی سدهای زیرزمینی انتخاب شد. نتایج نشان داد که از بین عوامل داخلی، آسیب پذیری و آلودگی کمتر به وسیله عوامل انسانی و محیطی (ارزش نهایی ۴۵۸/۰) و استحصال آب باکیفیت بالا (ارزش نهایی ۳۷۲/۰) و از بین عوامل خارجی، ترمیم، تثبیت و افزایش پوشش گیاهی(ارزش نهایی ۳۰۴/۰) و آسیب به سفره های آب زیرزمینی در صورت احداث بدون انجام مطالعات کافی (ارزش نهایی ۲۷۶/۰)، در انتخاب راهبردها بیشترین اثربخشی را داشته اند. بر اساس نتایج به دست آمده، استفاده از راهبرد تدافعی برای مدیریت منابع آب زیرزمینی که با پوشش نقاط ضعف، چیره شدن بر تهدیدها، بهره گیری از نقاط قوت و فرصت‎ها ، مکان یابی سدهای زیرزمینی به شکل مناسبی انجام می‎شود، از اولویت بیشتری نسبت به سایر راهبردها (رقابتی - تهاجمی، تنوع و بازنگری) در منطقه موردمطالعه برخوردار است. علاوه بر این، راه حل هایی در امتداد تدابیر عرضه و سپس به منظور اولویت بندی مکانی سدهای زیرزمینی با استفاده از ماتریس کمی QSPM ارائه شد. در نهایت، راهکار افزایش سطح جریان آب های منطقه ای با انتخاب مدیران تحصیل کرده در زمینه آب سدهای زیرزمینی قبل و بعد از ساخت با امتیاز نهایی ۰۷۴/۶ در اولویت نخست قرار گرفت.

کلیدواژه ها:

استحصال آب ، سد زیرزمینی ، تجزیه وتحلیل SWOT ، ماتریس QSPM ، مدیریت راهبردی