ارزیابی واکنش لاین های خالص آفتابگردان روغنی به تنش خشکی

خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده رشد و تولید محصول گیاهان زراعی در اکثر نقاط جهان و ایران است. در این تحقیق تنوع ژنتیکی ۱۰۰ لاین مختلف آفتابگردان بر اساس صفات زراعی- مورفولوژیکی تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب بیانگر تفاوت معنی دار بین لاین ها در اکثر صفات مورد بررسی بود. بالاترین ضریب تغییرات ژنتیکی در شرایط آبیاری نرمال در صفت قطر ساقه و پایین ترین ضریب در صفت محتوای آب نسبی مشاهده شد. در شرایط تنش خشکی بالاترین ضریب تغییرات ژنتیکی در صفت عملکرد دانه و پایین ترین ضریب در صفت روز تا گلدهی مشاهده شد. همبستگی مثبت و معنی دار بین عملکرد دانه و اکثر صفات اندازه گیری شده در هر ۲ شرایط محیطی مشاهده شد. تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که در شرایط تنش خشکی قطر طبق، عرض برگ و طول دمبرگ در مجموع ۹/۷۳ درصد از تغییرات عملکرد دانه و در شرایط نرمال قطر طبق و ارتفاع بوته ۶/۷۳ از تغییرات عملکرد دانه را توجیه می نمایند. در تجزیه خوشه ای به روش وارد، هم در شرایط تنش خشکی و هم در شرایط نرمال، لاین ها در ۴ گروه قرار گرفتند اما توزیع لاین ها در گروه ها بسته به شرایط تنش متفاوت بود که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای مقاومت به خشکی است.

کلیدواژه ها:

Cluster Analysis ، heritability ، phenotypic correlation ، sunflower ، water limit stress ، آفتابگردان ، تجزیه کلاستر ، تنش کم آبی ، وراثت پذیری ، همبستگی فنوتیپی