بررسی تاثیر دما، زمان و تکرار فرآیند رنگرزی بر پارامترهای رنگی و استحکام باقیمانده نخ-های پشمی رنگرزی شده با درصدهای بالای رنگزای طبیعی نیل

در سال های اخیر رنگرزی منسوجات به خصوص الیاف مورد استفاده در فرش های دستباف با رنگزاهای طبیعی به دلایلی متعددی همچون حفاظت از محیط زیست و تجدیدپذیر بودن، بیشتر از رنگزاهای مصنوعی مورد توجه محققان قرارگرفته است. پرکاربردترین و شناخته شده ترین رنگزای طبیعی برای ایجاد فام آبی، نیل می باشد. نیل یک رنگزای خمی غیرقابل انحلال در آب است و برای رنگرزی باید ابتدا آن را با استفاده از قلیا و احیاکننده به صورت نمک محلول پایدار تبدیل کرد. الیاف پروتئینی مثل پشم نسبت به قلیا و احیاکننده حساس بوده و ممکن است در صورت کنترل نشدن شرایط رنگرزی نظیر دما و مدت زمان رنگرزی، استحکام خود را از دست دهند. در این پژوهش تاثیر دما و زمان بر پارامترهای رنگی، ثبات شستشویی و استحکام باقیمانده نمونه های رنگ شده با رنگزای طبیعی نیل بررسی شده است. نتایج نشان می دهند افزایش دما (از ۴۰ به ۷۰ درجه سانتی گراد) می تواند موجب کاهش استحکام باقیمانده تا ۳۶ درصد شود. همچنین پارامتر زمان نسبت به دما اثر بیشتری بر تغییر فام نمونه ها از آبی به سرمه ای دارد. به طوری که نمونه رنگرزی شده در مدت زمان ۳۰ دقیقه دارای شید آبی و نمونه با مدت زمان ۶۰ دقیقه دارای فام سرمه ای است. نتایج ثبات شستشویی نشان می دهند نمونه های رنگ شده با رنگزای طبیعی نیل در شرایط مختلف زمان و دما، ثبات شستشویی بسیار خوب تا عالی دارند.

کلیدواژه ها:

رنگزای نیل ، دمای رنگرزی ، زمان رنگرزی ، پارامترهای رنگی ، استحکام باقیمانده