مقایسه میزان خسارت زنبور بذرخوار یونجه در مزارع یونجه چهار استان مختلف کشور

زنبور بذرخوار یونجه که با نام علمی Bruchophagus roddi Gussakovskii شناخته می شود، یکی از آفات مهم یونجه بذری است که در بیشتر مناطق یونجه کاری دنیا یافت می شود. این آفت در ایران نیز در مزارع یونجه از شمال تا جنوب کشور پراکنده است. هدف از این تحقیق، ارزیابی میزان درصد خسارت این آفت در مناطق مختلف کشور بود. ابتدا در چهار استان و هر استان دو منطقه و در هر منطقه سه مزرعه یونجه از توده-های بذری رایج منطقه انتخاب شد. در هر مزرعه چهار قطعه به مساحت تقریبی ۲۵ متر مربع انتخاب و از آنها در پنج مرحله زمانی تولید بذر نمونه برداری شد. صفات مورد ارزیابی در نمونه برداریها شامل تعداد کپسول در هر خوشه، تعداد بذر در هر کپسول، تعداد بذرهای سالم، تعداد بذرهای حاوی لارو و شفیره زنبور و تعداد بذر دارای سوراخ خروجی بود. پس از برداشت بذر و در انبار هم میزان خروج زنبور از بذور بررسی گردید. سپس تجزیه واریانس داده ها انجام و میانگین ها مقایسه شد. میانگین درصد خسارت این آفت در مزارع استان همدان، آذربایجان شرقی، زنجان و کرمان به ترتیب ۲۰، ۲۱، ۱۷ و ۳۸ برآورد گردید. در انبارها نیز درصد بذور خسارت دیده، توسط این آفت به ترتیب ۱۶، ۳/۵، ۸/۸ و ۳۰ استان همدان، آذربایجان شرقی، زنجان و کرمان شمارش شد که حداقل آن مربوط به استان آذربایجان شرقی بود. با توجه به نتایج حاصله و اهمیت اقتصادی فراوان این آفت ادامه مطالعات تکمیلی و برنامه های مدیریت و مبارزه با آفت پیشنهاد می گردد. همچنین با توجه به اینکه تعداد نسل آفت در مناطق گرمسیر زیاد و دارای همپوشان است، بررسی و تعیین زمان خروج حشرات بالغ زمستان گذاران و تاریخ بذرگیری به منظور فرار از خسارت آقت در مزارع بذری ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

آفات یونجه ، برآورد خسارت ، زنبور بذرخوار یونجه ، یونجه