مطالعه تطبیقی پوشاک مردان در نقاشی درباری دوره قاجار با شاهنامه داوری

پوشاک از جمله عناصری است که در تاریخ هر کشوری می تواند نشانه شخصیت، هویت، باورها و تفکر هر ملتی باشد. از سوی دیگر هنرهایی از جمله نقاشی با ثبت تصاویر می توانند سبک و سیاق پوشاک را در هر دوره ای به نمایش بگذارند. در ایران نگارگری یکی از راه های به نمایش گذاشتن پوشاک در دوره های مختلف بوده است. از جمله این نگاره ها در شاهنامه داوری بوده که در دوره قاجار انواع البسه مردانه و زنانه را به نمایش گذاشته است و همچنین نقاشی درباری دوره اول قاجار، تا قبل از رواج عکاسی در دوره ناصرالدین شاه که شاهد لباس های درباری و پر از تزیینات پادشاهان هستیم. از این رو این تحقیق با هدف مقایسه تطبیقی پوشاک مردان در نقاشی های درباری با شاهنامه داوری بوده که در این دوره انجام شده است. بر این اساس این سئوال مطرح شد؛ گونه های پوشاک مردان دوره قاجار در نقاشی های درباری کدامند و تا چه اندازه این پوشاک در شاهنامه داوری دیده می شود؟ در راستای رسیدن به این هدف اطلاعات کتابخانه ای به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که از انواع پوشاک مردان در نقاشی های درباری دوره قاجار که نگارندگان آن را به سه بخش تن پوش، پای پوش و سرپوش تقسیم کرده اند، تن پوش شامل؛ پیراهن زیر یا زیرپوش، پیراهن رو، ارخالق و جلیقه، قبا یا جبه، کلیجه، شال کمر و کمربند، سرداری، عبا و شنل، شلوار. پوشش سر شامل؛ کلاه، دستار و عمامه، کلاه و شال یا شال و کلاه، تاج و تاجکلاه و پوشش پا شامل؛ جوراب، کفش، گیوه و چکمه بوده است. از تمامی پوشاک نامبرده به جز گیوه و ارخالق در شاهنامه داوری دیده می شود و نقاشان از پوشاک هر دو دوره علی الخصوص دوره اول قاجار در نگاره های خود استفاده می کرده اند.

کلیدواژه ها:

دوره قاجار ، نقاشی درباری ، پوشاک مردان ، شاهنامه داوری ، گونه شناسی.