اثر دمای پایین بر عملکرد، کیفیت و خواص آنتی اکسیدانی میوه عروسک پشت پرده تحت محلول پاشی برگی اسیدهای آمینه و سلنیوم

سابقه و هدف: دمای پایین تاثیر زیادی بر بقا و توزیع جغرافیایی گیاهان دارد و به عنوان یک عامل محیطی مهم، بهره وری گیاهان را تحت تاثیر قرار می دهد. عروسک پشت پرده (Physalis peruviana L.) از خانواده سولاناسه و از گیاهان گرمسیری و نیمه گرمسیری می باشد که تحت تاثیر دماهای پایین در ابتدا و انتهای فصل رشد قرار می گیرد. این میوه ها به دلیل داشتن ترکیبات تغذیه ای و زیست فعال (آنتی اکسیدان ها، ویتامین های A، B، C، E و K۱، آلکالوئیدها، فلاونوئیدها و کاروتنوئیدها) برای سلامتی انسان بسیار مفید هستند، بنابراین برای کشت در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. اسیدهای آمینه (ال-فنیل آلانین و سیستئین) و سلنیوم نقش مهمی در مقاومت گیاه به دمای پایین دارد. با این حال، نقش فنیل آلانین (Phe)، سیستئین (Cys) و سلنیوم (Se) در تنظیم تحمل به سرما و بهبود کیفیت میوه عروسک پشت پرده هنوز ناشناخته است. در این مطالعه اثر فنیل آلانین، سیستئین و سلنیوم بر کیفیت و ظرفیت آنتی اکسیدانی میوه عروسک پشت پرده تحت تنش دمای پایین مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: پژوهش حاضر به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل اسیدهای آمینه فنیل آلانین در سطوح (۷۵/۰ و ۵/۲ میلی مولار)، سیستئین (۵/۰ و ۱ و میلی مولار)، سلنیوم (۵/۰ و ۷۵/۰ میلی گرم در لیتر سلنات سدیم) و شاهد محلول پاشی با آب مقطر در مزرعه بود. بذرها در گلخانه با شرایط دمایی ۲±۲۵ درجه سانتی گراد در روز و ۲±۲۰ درجه سانتی گراد در شب کشت گردید. تیمار اسیدهای آمینه و سلنیوم در مرحله ۵-۴ برگ حقیقی انجام شد و سپس به منظور اعمال تنش دمای پایین نشاها به مدت ۴۸ ساعت در دمای ۱±۴ درجه سانتی گراد در سردخانه قرار گرفتند و گیاهان شاهد همراه با اعمال تنش سرما و فاقد تنش سرمایی بودند. سپس نشاها به مزرعه منتقل شدند. گیاهان سه بار در مرحله رویشی، شروع گلدهی و میوه دهی با اسیدهای آمینه و سلنیوم تیمار شدند. پس از مواجه شدن گیاهان با سرمای پاییزه در مزرعه، میوه ها در مرحله تغییر رنگ کاسبرگ و تغییر رنگ میوه از سبز به نارنجی برداشت شدند و صفات ارتفاع بوته، عملکرد میوه و صفات کیفی میوه شامل محتوای کارتنوئید، شاخص پایداری غشاء، اسید قابل تیتراسیون، ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی ارزیابی شد.یافته ها: نتایج نشان داد که تنش دمای پایین، مقدار عملکرد میوه، محتوای کاروتنوئید و شاخص پایداری غشاء را کاهش داد و میزان اسید قابل تیتراسیون، محتوای فلانوئید و فنل کل میوه و فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز و سوپراکسید دیسموتاز را افزایش داد. تیمار گیاهان با اسید های آمینه فنیل آلانین، سیستئین و سلنیوم تحت تنش دمای پایین باعث افزایش معنی دار عملکرد میوه، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، محتوای کاروتنوئید، شاخص پایداری غشاء، اسید قابل تیتراسیون، محتوای فلانوئید و فنل کل میوه شد. بیشترین میزان شاخص پایداری غشاء (۴۶/۳۸ و ۰۱/۳۶) در میوه های حاصل از گیاهان تیمار شده با هر دو غلظت ۲۵/۰ و ۵/۰ میلی گرم در لیتر سلنیوم مشاهده گردید. بیشترین مقدار فنل (۰۸/۸ و ۸۳/۷ میلی گرم بر گرم وزن تر) در میوه گیاهان تحت تنش دمای پایین تیمار شده با فنیل آلانین ۷۵/۰ میلی مولار و سیستئین ۲۵/۰ میلی مولار مشاهده شد. بیشترین میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی در گیاهان تیمار شده با فنیل آلانین ۷۵/۰و ۵/۱ میلی مولار (۸/۶۰ درصد)، سیتئین ۲۵/۰ میلی مولار (۲۶/۶۰ درصد) و سلنیوم ۵/۰ میلی گرم در لیتر تحت شرایط تنش دمای پایین و کمترین میزان (۵/۵۰ درصد) آن در گیاهان شاهد فاقد تنش سرما بدست آمد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که تیمار اسیدهای آمینه بخصوص سطوح ۷۵/۰ و ۵/۲ میلی مولار فنیل آلانین و ۵/۰ میلی گرم در لیتر سلنیوم بر گیاه عروسک پشت پرده در مرحله نشاء و رشد در مزرعه، باعث افزایش معنی دار عملکرد میوه گردید، همچنین فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و ترکیبات فنلی، شاخص پایداری غشاء میوه های مواجه شده با سرمای پاییزه را افزایش داد و باعث بهبود کیفیت میوه شد.

کلیدواژه ها:

آسیب سرمازدگی ، آنزیم های آنتی اکسیدانی ، شاخص پایداری غشاء ، فلاونوئید