سازکارهای مقاومت به زنجره مو (Psalmocharias alhageos) در چهار پایه تاک

زنجره مو(Psalmocharias alhageos)  یکی از آفات مهم تاک است که در ایران، افغانستان، نواحی جنوبی روسیه، ترکیه و عراق فعالیت دارد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین سازکارهای مقاومت به زنجره مو در چهار پایه تاک اسپوتا، ناظمیه،Kober ۵BB  و CH۱ بود. این پژوهش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و سه اصله تاک در هر واحد آزمایشی از سال ۱۴۰۰ تا سال ۱۴۰۲ در ایستگاه تحقیقات انگور تاکستان اجرا شد. شاخه های تخم ریزی شده زنجره جمع آوری و به تعداد پنج شاخه در کنار هر اصله تاک قرار داده شد تا پس از تفریخ در منطقه ریشه مستقر شوند. از سال سوم منطقه ریشه هرکدام از تاک ها از نظر وجود پوره های سن دو تا سه زنجره در پاییز ارزیابی شدند. همچنین میزان فنل کل، ضخامت لایه های ریشه، تشکیل لایه چوب پنبه ای و تایلوز در ریشه ثبت شد. بیشترین میزان تراکم جمعیت پوره در ریشه پایه های اسپوتا (۶/۱درصد) و ناظمیه (۵/۸درصد) مشاهده شد و در پایه Kober ۵BB تراکم جمعیت پوره آفت بسیارکم و ناچیز (فقط چند پوره) بود. در هیچکدام از پایه های مورد بررسی، علائم موجود در اندام هوایی (مانند تاخیر در جوانه زنی، کاهش رشد و کوچک ماندن برگ) ناشی از آلودگی به زنجره مشاهده نشد. بیشترین میزان فنل به ترتیب در پایه CH۱ (۴/۸۶میلی گرم بر گرم وزن خشک) و کمترین آن نیز در پایه ناظمیه (۳/۱میلی گرم بر گرم وزن خشک) ثبت شد. بیشترین و کمترین میزان کورتکس ریشه به ترتیب در پایه های اسپوتا (۲۲/۳۹میکرومتر) و CH۱ (۱۶/۳میکرومتر) مشاهده گردید. بیشترین میزان مجرای آوندی ریشه در پایه CH۱ (۷۲/۶میکرومتر) بدست آمد که با میزان مجرای آوندی ریشه در پایه Kober ۵BB (۷۰/۸میکرومتر) تفاوت معنی­دار نداشت. در کلیه پایه های مورد بررسی تایلوز مشاهده نشد، ولی بافت چوب پنبه­ای در کلیه پایه ها وجود داشت. با توجه به اینکه در پایه Kober ۵BB پوره های زنجره (بجز چند پوره) نتوانستند بر روی ریشه آن مستقر شوند و تغذیه کنند، بنابراین مقاومت این پایه از نوع آنتی بیوز بود. ولی در پایه­های ناظمیه، اسپوتا و CH۱، پوره های آفت زنجره بر روی ریشه آنها مستقر و از ریشه آن ها تغذیه کردند ولی هیچ گونه عوارضی را نشان ندادند، مقاومت آنها از نوع تحمل بود.

کلیدواژه ها:

انگور ، مقاومت ، تحمل ، کنترل زیستی ، آنتی بیوز