مواجهه ی سلبی هوش مصنوعی با فهم هرمنوتیکی شعر فارسی (مطالعه ی موردی: ابیاتی از چهار سبک شعر فارسی)

هوش مصنوعی یعنی ماشین هایی که می توانند وظایفی را انجام دهند که انجام آن ها مستلزم برخورداری از هوش انسانی است. این ابزارهای هوشمند، امروزه در قالب برنامه های کاربردی سودمند و در حوزه های مختلف پاسخ گوی خواسته ها و نیازمندی های انسان هستند. هوش مصنوعی خاصه با پردازش زبان طبیعی در حوزه ی علوم انسانی نیز کارکردهای چشمگیری داشته است. حال این ابزارهای مدرن که در پاره ای کارها، فراتر از قدرت تحلیل و تفسیر انسان ظاهر شده اند، آیا قادر خواهند بود که از پس فهم و تفسیر متن ادبی نیز (در این پژوهش، بیت های شعری) برآیند؟ در جستار حاضر که به شیوه ی توصیفی تجربی نوشته شده است، ابیاتی از چهار سبک خراسانی، آذربایجانی، عراقی و هندی به عنوان داده ی ورودی برای تحلیل و پردازش به دو ربات مدرن و هوشمند «چت جی پی تی» و «بینگ» داده شده تا آن ها را تحلیل و تصویر کنند. نتایج این جستار نشان می دهد که هوش مصنوعی با وجود موفقیت در حوزه های گوناگون، در عرصه ی فهم و پرداخت متن ادبی توفیق چندانی ندارد. یکی از سبب های ناکارآمدی آن در مسئله ی «افق هرمنوتیکی» نهفته است؛ بدین معنی که در فرایند فهم، هوش مصنوعی به مثابه ی یک مخاطب (عامی) به سراغ متن می رود. پر پیداست که در مواجهه ی ربات خالی از داده با متن ادبی، هیچ گفتگوی مشخصی درجهت فهم مطلب پدید نمی آید.

کلیدواژه ها:

هوش مصنوعی ، پردازش زبان طبیعی ، چت جی بی تی ، بینگ ، افق هرمنوتیکی