جایگاه هنرهای پوشیدنی، آراستنی و تزیینی مد و لباس ایرانی در ترویج گیاهان بومی ایران

در ایران، گیاهان بومی به عنوان بخشی ارزشمند از طبیعت این سرزمین تلقی می شوند که دارای خصوصیات فرهنگی و زیست بومی منحصر به فردی هستند. اهمیت حفظ و ترویج این گونه های گیاهی نه تنها در حفظ تنوع زیستی، بلکه در نگاه به آینه فرهنگ ملی نیز بسیار حائز اهمیت است. برای افزایش آگاهی جامعه نسبت به اهمیت حفاظت از گیاهان بومی ایرانی و ترویج فرهنگ محلی، اقدامات متنوعی ضروری است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی تاثیرات مثبت هنرهای پوشیدنی، به ویژه استفاده از نقوش گیاهی در طراحی لباس ها، بر ترویج و حفظ گیاهان بومی ایرانی است که سعی دارد تاثیر این هنرها را در ارتقاء ارتباط انسان با گیاهان بومی و حفظ هویت فرهنگی ایران بررسی نماید. در این مقاله، به نحوه استفاده از نقوش گیاهی در لباس ها و تاثیر این استفاده بر آگاهی جامعه از اهمیت گیاهان بومی، اقدامات متنوع برای افزایش این آگاهی و نیز همکاری با هنرمندان محلی به منظور ایجاد پروژه های هنری با موضوع گیاهان بومی اشاره شده است. این پژوهش به دنبال پیشنهاد تدابیر و راهکارهایی برای ترویج هنرهای پوشیدنی با الهام از گیاهان بومی ایران و حفظ هویت فرهنگی و زیست بومی کشور می باشد. ضرورت انجام این پژوهش نه تنها در حفاظت از تنوع زیستی و محیط زیست ملی، بلکه در تقویت ارتباط انسان با طبیعت و فرهنگ محلی نهفته است. گیاهان بومی ایران، دارای خصوصیات زیست بومی منحصر به فردی هستند و جزء مهمی از ارزش های فرهنگی این سرزمین محسوب می شوند. این پژوهش با معرفی و ترویج هنرهای پوشیدنی با الهام از گیاهان بومی ایران، به جهت حفظ این گیاهان و بهبود تعامل انسان با محیط زیست، گامی مهم واگذار می کند. افزایش آگاهی جامعه از ارتباط عمیق انسان با گیاهان بومی ایرانی ضروری است تا ارزش های فرهنگی و طبیعتی که در این گیاهان جاسازی شده است، به بهترین شکل ممکن مورد توجه قرار گیرد. در نتیجه، تلاش برای حفظ تنوع زیستی و ترویج هویت فرهنگی کشور ادامه یابد. نتایج کلی مقاله نشان داد که هنرهای پوشیدنی، آراستنی و تزئینی مد و لباس ایرانی با بهره گیری از گیاهان بومی، نقش مهمی در ترویج گیاهان بومی این سرزمین ایفا می کنند. استفاده از نقوش گیاهی در طراحی لباس ها و تزئینات به عنوان یک وسیله هنری، ارتباط عمیق تری بین فرهنگ و گیاهان بومی ایجاد می کند و همچنین می تواند هویت ملی را تقویت نماید. از تجارب موفق کشورهای دیگر، به ویژه ژاپن، می توان الگوهایی برای توسعه هنرهای پوشیدنی مبتنی بر گیاهان بومی ایران گرفت. در این تحقیق، نقوش سنتی امام زاده ها در دماوند و گلیم های گیلان و تاثیر آن ها بر طراحی پوشاک و گلیم ها، مورد تحلیل قرار گرفته است. تحلیل نقوش گلیم گیلان نشان می دهد که این نقوش از فضای جغرافیایی منطقه الهام گرفته و تاثیرات زیادی از طبیعت بکر گیلان را به خود اختصاص داده اند.نقوش گیلانیان از فضای جغرافیایی سرسبز منطقه الهام گرفته و در طراحی گلیم ها به کار رفته اند. استفاده از نقوش گیاهی، به ویژه درختان محلی نظیر سرخس، کاج، سرو، گل پامچال و گلبرگ ها، برگ ها و میوه های محلی نظیر انگور و گلابی، از جمله ویژگی های این گلیم ها است. در مقایسه با نقوش حیوانی، تعداد گلیم ها با نقوش گیاهی بیشتر است و ترجیح بیشتری از گلیم بافان به این نقوش داده شده است. نقوش گیاهی این گلیم ها انتزاعی بوده و تمایل به بافتن الگوهایی با حداقل اشکال را نشان می دهند.تاثیر طبیعت بکر گیلان بر نقوش انتخابی هنرمندان محسوس بوده و این نقوش علاوه بر افزایش زیبایی، عناصری از فرهنگ محلی و طبیعت را در خود جای داده اند. برگزاری کمپین ها، نمایشگاه ها، و پروژه های مشترک با هنرمندان محلی، به عنوان راهکارهای موثر برای ترویج این هنرها مطرح شده است. این اقدامات موجب زیبایی و خلاقیت هنرهای پوشیدنی ایرانی شده است و همچنین به حفظ و تقویت هویت فرهنگی و طبیعی کشور نیز کمک خواهد کرد. این گام ها، ارتقاء آگاهی جامعه نسبت به گیاهان بومی و حمایت از هنرمندان محلی را به عنوان اولویت های اساسی برای ترویج فرهنگ و حفظ طبیعت ایران ترسیم می کند.

کلیدواژه ها:

هنر بومی ، لباس به مثابه هویت ملی ، نقوش گیاهی