پهنهبندی شدت خشکسالی در استان کرمان بر اساس شاخص SPI

استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته و از لحاظ وسعت بزرگ ترین استان کشور به حساب می آید. تنوع آب و هوایی استانکرمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی در خور توجه است. با حاکمیت آب و هوای نیمه خشک درکرمان این شهر مستعد وقوع خشکسالی و سیلمیباشد. هزینه اقتصادی بالا و آسیب پذیری جامعه از مساله خشکی، منجر به افزایش توجه به موضوع آسیب پذیری خشکی در سالهای اخیرشده است. بنابر این برآورد میزان خشکسالی ها و شدت آن ضروری می باشد. در این تحقیق برای پهنه بندی خشکسالی های استانکرمان با تکیه بر آمار دراز مدت بارش ایستگاههای سینوپتیک وکلیماتولوژی کرمان و با استفاده از شاخص استاندارد بارندگی SPI، خشکسالیهای کرمان را در مقیاس های زمانی مختلف ماهانه مورد بررسی قرار گرفته شده است. شاخص SPI برای بازه های زمانی مختلف 48، 24، 16، 6، 3 ماهه با استفاده از نرم افزار DIP محاسبه شده و در نهایت با کشیدن گراف ها در اکسل، شدیدترین خشکسالی ها را انتخاب و با نرم افزار GIS خشکسالی ها در سطح استان پهنه بندی گردید. در طول دوره آماری 20 ساله شدیدترین خشکسالی مربوط به سال 2007 بوده به طوری که کل استان دچار خشکسالی شدید و بسیار شدید شده است. پس از آن سالهای 2002 و 2000 به ترتیب از شدت های بالایی برخوردار بودند. شدید ترینخشکسالی برای سالهای 2007 در مقیاس زمانی 12 ماهه، 6 ماهه و 3ماهه، برای سال 2002 در مقیاس زمانی 48 ماهه، و برای سال 2000در مقیاس زمانی 24 ماهه رخ داده است. در مقیاس 12 ماهه شدیدترین خشکسالی در سال 2007 با مقدار 2- مربوط به ایستگاهشهر بابک، در مقیاس 48 ماهه شدیدترین خشکسالی در سال 2002 با مقدار 2- مربوط به ایستگاه کهنوج، در مقیاس 24 ماهه شدیدترین خشکسالی در سال 2000 با مقدار 1/66- مربوط به ایستگاه سیرجان، و در سال شدیدترین خشکسالی در مقیاس 6 ماهه و 3ماهه مربوط به ایستگاه شهر بابک به ترتیب با مقدار1/45- و 1- می باشد. در نتیجه مشخص شد که از لحاظ اقلیمی، به طور کلی در نواحی شمال، شمال غربی، آب و هوا خشک است و شدید ترین خشکسالی که در مقیاس 12 ماهه و در سال 2007 رخ داده است مربوط به این نواحی وهمچنین ایستگاههای شهر بابک و انار و رفسنجان است. در نواحی جنوب و جنوب شرقی استان هوا گرم و مرطوب است. به طور کلی نواحی جنوب غربی و مرکز استان ، سرد و کوهستانی است و کمترین خشکسالی ها مربوط به این نواحی است. ایستگاه بردسیر که در مرکز استان واقع شده و همچنین ایستگاه سقدار و ماکنگان که در جنوب غرب استان واقع شده در تمام مقیاس های زمانی 3،6،12،24،48 ماهه، دارای اقلیمی نزدیک به نرمال هستند.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی خشکسالی ، SPI ، استان کرمان