پیشران های کلیدی تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی

کاهش تغییر کاربری اراضی کشاورزی نیازمند تبیین پیشران های کلیدی، بنیادی و اثرگذار و کشف ارتباط بین آنهاست . هدف پژوهش حاضر بررسی پیشران های کلیدی تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی کشاورزی در شهرستان ارومیه می باشد. روش تحقیق بر اساس هدف کاربردی و براساس روش و ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد. از روش دلفی برای شناسایی متغییر ها و شاخص ها استفاده شده است جامعه آماری پژوهش حاضر از طریق نمونه گیری غیر تصادفی هدفمند (به صورت از پیش تعیین شده)، تعداد ۲۰ نفر از نخبگان دانشگاهی (۱۵ نفر از اساتید و ۵ نفر از دانشجویان مقطع دکتری) و ۱۵ نفر از متخصصان و کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش آینده پژوهی به کار گرفته شده در این پژوهش روش تحلیل اثرات متقاطع است . در این روش از نرم افزار میک مک (Micmac) استفاده می شود، در گام اول نخست و از طریق پرسشنامه دلفی ۴۰ پیشران با اهمیت انتخاب شد، سپس پرسشنامه تنظیمی در اختیار خبرگان قرار داده شد و از آنها خواسته شد در چهار چوب ماتریس اثر گذاری متقاطع به امتیاز دهی متغییر ها از ۰ تا ۳ و P اقدام نمایند. در این راستا عدد یک به منزله تاثیر ضعیف ، عدد دو به منزله تاثیر متوسط ، عدد سه به معنی تاثیر زیاد و P به معنای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم به صورت بالقوه می باشند. یافته های این پژوهش نشان می دهند پراکندگی متغییر ها به صورتL شکل می باشد و بر این اساس سیستم پایدار است . نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی ، قانونی و مدیریتی بیشترین تاثیر گذاری را در تغییر کاربری اراضی کشاورزی داشته اند. همچنین مشخص شد پیشران های x۳۹ ,x۳۳ ,x۳ ,x۲۹ ,x۸ ,x۲۳ ,x۱۷ ,x۱۵» «,x۳۶ ,x۲۴ دارای بیشترین اثر گذاری مستقیم و غیر مستقیم می باشند. در مقابل پیشران های x۳۹ ,x۳۳ ,x۱۷ » ,x۱۵ ,x۹ ,x۲۹ ,x۸ ,x۲۳ ,x۳۶ ,x۲۴ دارای بیشترین اثرگذاری بالقوه مستقیم و غیر مستقیم می باشند.

کلیدواژه ها:

پیشران های کلیدی ، کاربری اراضی کشاورزی ، شهرستان ارومیه ، اثرات متقاطع