شناسایی و تحلیل پیشران های توسعه کشاورزی حفاظتی در استان آذربایجان شرقی

مسئله فرسایش خاک در کشورهای در حال توسعه به مراتب شدیدتر از کشورهای توسعه یافته است. لازم است به علت انجام کشاورزی سنتی در بین کشاورزان، با توجه به هزینه زیاد نسبت به سود آن، کشاورزی حفاظتی به هدف اصلی تبدیل شده و تحقیقاتی در این زمینه صورت گیرد. لذا در گام اول پیشران های توسعه کشاورزی حفاظتی شناسایی شدند. این کار به روش تحلیل محتوای کیفی منابع و انجام مصاحبه با متخصصان و صاحب نظران حاصل از ۲۲ مصاحبه نیمه ساختاریافته در استان آذربایجان شرقی انجام شده است. در گام دوم پیشران ها رتبه بندی و گروه بندی شدند. در گام سوم برای طراحی الگو از روش الگو سازی ساختاری تفسیری جهت تعیین سطح پیشران های اصلی شناسایی و روابط درونی بین پیشران ها استفاده شد. جامع و الگوی پیشران ها طراحی شدند و بعد از تشکیل کمیته ی فنی متشکل از ۶ نفر با کارشناسان در بخش تحلیل پیشران های حاصل از تحلیل محتوای متن مصاحبه ها در مرحله کدگذاری اولیه، ۳۷ عامل پیشران برای توسعه کشاورزی حفاظتی مشخص شدند، کدهای اولیه در هشت گروه اصلی شامل سیاست گذاری و برنامه ریزی، ساختاری و نهادی، حمایتی و مالی، نظارت و ارزیابی، فرهنگ سازی، بازار نهاده و زیر ساختی، تحقیق و توسعه و ترویجی و آموزشی طبقه بندی شدند. با استفاده از روش الگوسازی ساختاری تفسیری، هشت پیشران اصلی شناسایی شده و با ترسیم الگوی پیشران ها، پیشران های توسعه کشاورزی و حفاظتی در چهار سطح قرار گرفتند. در سطح یک الگو پیشران بازار نهاده و زیرساختی به عنوان پایه و ریشه اصلی الگوی پیشران های کشاورزی حفاظتی قرار گرفت. به عبارتی توسعه کشاورزی حفاظتی بیش از هر پیشران دیگر نیازمند این عامل است و این عامل به عنوان پایه است. پیشران های (سیاست گذاری و برنامه ریزی، ساختاری و نهادی، فرهنگ سازی، تحقیق و توسعه و ترویجی و آموزشی) در سطح دوم طراحی الگو قرار گرفتند و مشخص شد بین آن ها ارتباط قوی وجود دارد، همچنین در سطح سوم طراحی الگو، پیشران حمایتی و خدماتی قرار گرفت و در سطح چهارم نیز پیشران نظارت و ارزیابی مشخص شد. نتایج تحقیقات نشان از تاثیر این عامل بر پذیرش توسعه کشاورزی حفاظتی است.

کلیدواژه ها:

آذربایجان شرقی ، عوامل پیشران ، کشاورزی پایدار ، کشاورزی حفاظتی