حکیم طوس ، الگوی علوم حکمت بنیان

در ایران باستان، بر خلاف جهان امروز، حکمت نظری از حکمت عملی جدا نبوده و این دو، کل واحدی را تشکیل می دادهاند. حکمت نظری ، خود را در کمال حکمت عملی متبلور می کرده است . ایرانیان باستان به دانش فضائل و کمالات اخلاقی ، صفات حسنه و خصال پسندیده حاکم بر کانون خانواده و به خصوص در فضائل اجتماعی و حکمت سیاسی شهره آفاق بودهاند. گسترش عدل و داد از آرمانهای شاهان بزرگ بوده است . اندرزنامه ها و پندنامه های فراوانی به زبان پهلوی ، با ترجمه فارسی و عربی بر جای مانده است که حکیمانه به رتق و فتق امور می پرداخته اند. حتی زمان حمله مغولان، با درایت و منطق حکیمانه از درون خیل مشکلات، پیروزمندانه عبور کردند. گرچه تاریخ تکرارپذیر نیست ولی به نظر نگارنده »گذشته چراغ راه آینده است .« نهضت فرهنگی ، علمی و عمرانی خواجه نصیرالدین طوسی (حکیم طوس) و نیز احیای حکمت و مباحث حکمی - نظیر آنچه در گنجینه آراء و افکار وی وجود دارد؛ هم چنین شناسایی نخبگان و رشد شخصیت های نابغه دوران، استفاده از امکانات در اختیار، برای تعالی هدفمند استعدادهای درخشان، می تواند به عنوان شاخصه های دانش و بینش حکمی در صدر تعلیم و تعلم دانشگاههای حکمت بنیان قرار گیرد و با تاسی از حکیم طوس، ادامه دهنده مراحل تکمیلی هدفمدار انقلاب فرهنگی با رویکرد حکمی بخصوص در علوم انسانی نهادینه شود. خواجه نصیر در سال ۶۶۵ سفری یک ساله به خراسان و قهستان۱ کرد و در این سفر علامه قطب الدین شیرازی هم در خدمت وی بود (مدرس رضوی ، ۱۳۵۴: ۶۳۳).