بررسی اثر زمان نمونه‌برداری، نوع ریز نمونه ، دیوارهای ضدعفونی و هورمون‌های رشد گیاهی بر ریز ازدیادی گیاه دارویی عناب

در سال‌های اخیر گرایش عمومی استفاده از داروهای گیاهی رو به افزایش می‌باشد. علل این گرایش را می‌توان اثرات داروهای شیمیایی و عوارض جانبی و قیمت گران آن‌ها در مقایسه با ارزانی و بی‌خطر بودن گیاهان دارویی دانست. یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی عناب با نام علمی Ziziphus jujuba از خانواده Rhamnaceae می‌باشد که به عنوان یک گیاه دارویی و با حواس اعضای بالا به صورت تازه و خشک و سرد می‌شود. در این تحقیق اثر زمان نمونه‌برداری، نوع ریز نمونه ، دیوارهای ضدعفونی و هورمون‌های رشد گیاهی بر ریز ازدیادی گیاه دارویی عناب مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در ماه‌های مختلف سال انجام شد . از برگ، جوانه جانبی و انتهایی به عنوان نیز نمونه استفاده گردید. ریز نمونه ها پس از شست‌وشوی سطحی ، با دیوارهای مختلف ضدعفونی استریل شده و سپس در محیط کشت پایه MS با غلظت‌های مختلف هورمون‌های گیاهی کشت شدند. پس از استقرار ریز نمونه و بازار این، شاخه‌های تولیدشده به محیط پرآوری و بعد ریشه زایی منتقل شدند. نتایج نشان داد که خرداد ماه بهترین زمان برای نمونه‌برداری می‌باشد به‌طوری‌که 80% جوانه‌های جانبی کشت شده در این ماه فعال بودند. همچنین نتایج حاصل نشان دهنده این بود که جوان جانبی اسقرار موفق‌ترین نسبت به سایر ریزنمونه ها داشت و پایداری بر رشد گیاه حاصل از آن هم بیشتر بود. از بین دیوارهای ضدعفونی مورد استفاده، تیمار کلرید جیوه 0/02 در صد به مدت سه دقیقه اتانول 70% به مدت دو دقیقه به هیپوکلریت سدیم 30% به مدت 15 دقیقه بیشترین در صد زنده مانی و کمترین در صد آلودگی را نشان داد. محیط کشت MS حاوی 0/01 میلی‌گرم در لیتر IBA + 2 میلی گرم در لیتر BA به عنوان بهترین محیط برای بازاری شناخته شد. نتایج آنالیز واریانس دیوارهای پرآوری نشان داد که هیچ گونه اختلاف معنی داری بین این دیوارها وجود ندارد. همچنین تفاوت معنی‌داری بین دیوارهای ریشه زایی مشاهده شد به طوری که بیشترین ریشه زایی در محیط MS حاوی پنج میلی‌گرم در لیتر IBA اتفاق افتاد.

کلیدواژه ها:

عناب ، ریز ازدیادی ، ریز نمونه ، هورمون‌های گیاهی