بررسی علل سیاسی - مذهبی افول تعامل علمای شیعه با دولت سلجوقیان(۴۲۸-۵۹۰ق)

ورود سلجوقیان به عرصه قدرت و سلطه آنان بر ایران و عراق، برای علمای شیعه نتایج ناگواری به همراه آورد. زیرا باعث شد تا برخی از آنان مورد اذیت و آزار قرارگرفته و طرد و تبعید شوند. همچنین حوزه علمی آنان در بغداد تعطیل گردید. در نتیجه تعامل علمای شیعه با دولت سلجوقیان بطور کلی قطع و رو به افول نهاد. این پژوهش سعی دارد با روش تحقیق تاریخی و شیوه توصیفی - تحلیلی متکی بر منابع دست اول و تحقیقات معتبر علمی نوین، علل و عوامل سیاسی - مذهبی افول تعامل علمای شیعه با دولت سلجوقیان را بررسی و تبیین می نماید. یافته های پژوهش حاکی از آنست که علل و عوامل متعدد سیاسی - مذهبی همانند، مذهب سلاطین سلجوقی، تلاش سلجوقیان در بهره برداری سیاسی و کسب مشروعیت، شرایط و موقعیت زمانی، بدبینی و کینه وزراء و دربایان نسبت به شیعیان و علمای شیعه، اختلافات مذهبی و شیعه ستیزی، حضور و نفوذ علمای اهل سنت در دربار سلجوقیان، حضور امیران و سرداران شیعه در دربار خلافت در عصر آل بویه، وحدت مذهبی دولت سلجوقیان و خلافت عباسی و اختلاف مذهبی شدید با شیعیان، توانمندی سیاسی سلجوقیان و عدم نیاز به شیعیان مهمترین علل افول و کم رنگ شدن، تعامل علمای شیعه با دولت سلجوقیان بودند. با این همه علمای شیعه شیوه تعاملی رو ادامه دادند و هرگز به تقابل با دستگاه خلافت نپرداختند.

کلیدواژه ها:

افول تعامل ، علما ، شیعه ، سلجوقیان ، خلافت عباسی