اثر تنش خشکی و آبیاری مجدد در مرحله گلدهی بر پاسخ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و عملکرد لاین های امیدبخش عدس

بازیابی سریع و کارآمد گیاه زراعی از تنش خشکی ممکن است یکی از عوامل کلیدی تعیین کننده سازگاری با خشکی در گیاهان باشد. آزمایش حاضر به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و به منظور بررسی نقش تحمل خشکی و آبیاری مجدد پس از تنش در لاین های امیدبخش عدس در مرحله گلدهی اجرا شد. تیمارهای این پژوهش شامل شش لاین امیدبخش عدس، تنش خشکی (شاهد (آبیاری در ۸۰% ظرفیت مزرعه ای یا تخلیه رطوبتی % ۲۰)، تنش متوسط (آبیاری در ۵۵% ظرفیت مزرعه ای یا تخلیه رطوبتی % ۴۵) و تنش شدید (آبیاری در ۳۰% ظرفیت مزرعه ای یا تخلیه رطوبتی %۷۰))، و سه زمان نمونه برداری (سه و شش روز پس از تنش و دو روز پس از آبیاری مجدد (ریکاوری)) بود. تنش خشکی باعث کاهش کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، پروتئین، عملکرد و اجزای عملکرد شد و کاهش این صفات در زمان شش روز پس از تنش بیشتر بود. اما در شرایط آبیاری مجدد افزایش این صفات قابل مشاهده بود. نتایج نشان داد که همبستگی H۲O۲ و MDA مثبت و معنی­دار بود. علاوه بر این، تنش خشکی موجب افزایش میزان پرولین،  H۲O۲،MDA  و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان (کاتالاز، پلی­فنل­اکسیداز و پراکسیداز) شد. افزایش شدت و مدت زمان تنش موجب افزایش بیشتر این صفات شد. علاوه بر این، در شرایط بازیابی کاهش معنی­دار اثرات مخرب تنش (میزان H۲O۲، MDA) و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان قابل مشاهده بود. اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد دانه، تعداد غلاف، وزن ۱۰۰ دانه و عملکرد دانه) لاین های عدس متفاوت بود. تنش خشکی در مرحله گلدهی باعث کاهش تعداد دانه، غلاف در بوته و وزن صددانه شد که منجر به کاهش عملکرد شد. اگرچه لاین ۲ در شرایط نرمال و تنش خشکی بیشترین عملکرد را داشت، کمترین میزان عملکرد در لاین ۱ در شرایط تنش مشاهده شد .براساس نتایج این آزمایش لاین ۲ لاین مناسبی برای کشت در مناطقی که با تنش کم آبی مواجه هستند به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

آنزیم های آنتی اکسیدانی ، بازیابی ، پراکسیداز ، تنش خشکی ، کلروفیل