مروری بر کاربرد زنونوکلئوتید اسیدها به عنوان یک ترکیب آنالوگ آپتامر در طراحی و ساخت آپتاحسگرهای زیستی

آپتامرها به عنوان یکی از جدیدترین عناصر زیستی تشخیصی ، الیگونوکلئوتیدهای (DNA/RNA) تک رشته ای سنتز شده در شرایط آزمایشگاهی هستند که از طریق فرایند تکامل سیستماتیک لیگاندها با غنی سازی نمایی به دست می آیند. این اولیگونوکلئوتیدهای مصنوعی به دلیل ساختار سه بعدی خاص خود می توانند به طیف وسیعی از مولکولهای هدف با ویژگی گزینش پذیری بالا متصل شوند؛ مطالعات نشان داده است که آپتامرها در برخی محیط های بیولوژیکی و ترکیبات غذایی با شرایط خاص ناپایدار بوده به طوری که کاربرد آنها را در شناسایی برخی آنالیت ها به ویژه آلرژنهای غذایی محدود ساخته است . به منظور غلبه بر این محدودیت ، امروزه روشهایی ابداع شدهاند که با استفاده از ایجاد تغییرات شیمیایی در بین پیوندهای فسفودی استر و یا تغییر در ساختار ترکیبات قندی آپتامرها مثل بتادئوکسی ریبوز، شرایط پایدارسازی آنها فراهم شده است . دو استراتژی اصلی در این زمینه استفاده از رویکرد Post-SELEX (اصلاح شیمیایی آپتامر DNA/RNA تکامل یافته با توالی نوکلئوتیدهای XNA در طی سنتز) و رویکرد به کارگیری واکنش های آنزیماتیک طی فرآیند SELEX معمولی برای قراردادن توالی '-triphosphates۵XNA- در ساختار آپتامر می باشند. این فرآیند با ایجاد آنالوگهایی پایدارتر از آپتامر با ایجاد ساختاری به نام زنونوکلئوتید اسید آپتامر (XNAs) کاربرد و عملکرد این گیرنده اختصاصی را در طراحی آپتاحسگرهای مختلف به طور گستردهتری بهبود خواهد داد.

کلیدواژه ها:

زنونوکلئوتیداسید (XNAs) ، آپتامر ، زیست حسگر