تاثیر هوش اخلاقی بر مسئولیت پذیری؛ با نقش میانجی سرمایه اجتماعی(مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی)

یکی از وظایف اساسی نظام آموزشی هر کشور، پرورش استعدادهای دانشجویان و آماده سازی آنان برای شرکت فعال در امور جامعه است. کمک به دانشجویان و هدایت آنان برای دست یابی به هدف های مطلوب در زندگی، کسب مهارت های فردی، اجتماعی، حرفه ای و اخلاقی، لزوم آموزش مهارت های هوش اخلاقی، سرمایه اجتماعی و مسئولیت پذیری را برای رسیدن به این اهداف آشکار می سازد. پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیر هوش اخلاقی برمسئولیت پذیری و سرمایه اجتماعی با میزان دانشجویان دانشگاه آزاد قم انجام شده است. نوع تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد قم در سال تحصیلی۹۷-۱۳۹۸ به تعداد ۷۱۳۲ نفر بود که با استفاده از فرمول کوکران، ۲۵۷ نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه هوش اخلاقی در قالب چهل گویه در سه مولفه ( راستگویی، بخشش و دلسوزی)، پرسشنامه سرمایه اجتماعی در قالب ۲۴ سوال در چهار مولفه (مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، تعلق اجتماعی و اعتماد اجتماعی) و پرسشنامه مسئولیت پذیری در قالب ۴۲ سوال در پنج مولفه (خودمدیریتی، امانت داری، وظیفه شناسی، سازمان یافتگی و پیشرفت گرایی) استفاده گردید. روایی محتوایی و سازه هر سه پرسشنامه مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه هوش اخلاقی ۸۳/۰، سرمایه اجتماعی ۸۷/۰ و مسئولیت پذیری ۹۱/۰ برآورد گردید. تحلیل داده ها در سطح توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون تی، ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون، مدل معادلات ساختاری و تحلیل مسیر) با استفاده از نرم افزار آماری SpSS و Amos انجام گرفت. یافته ها نشان داد که میانگین هر یک از مولفه های هوش اخلاقی، سرمایه اجتماعی و مسئولیت پذیری از میانگین تئوریک (۳) بیشتر است. بین هوش اخلاقی و سرمایه اجتماعی با مسئولیت پذیری دانشجویان رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. نتایج نشان می دهد تلاش جهت معرفی و شناسایی جایگاه هوش اخلاقی و سرمایه اجتماعی در رشد و پرورش مسئولیت پذیری دانشجویان و نقش آن در آینده زندگی تحصیلی و شغلی آنها دارای اهمیت قابل توجهی است.

کلیدواژه ها:

هوش اخلاقی ، سرمایه اجتماعی ، مسئولیت پذیری ، دانشگاه ، دانشجو