گزینش مقدماتی گونه های مختلف جنس گلابی (Pyrus) برای پاکوتاهی و جذب عناصر غذائی

پاکوتاهی و قدرت جذب عناصر غذائی از مهمترین صفات در برنامه های به­نژادی پایه­های گلابی می باشند. بر این اساس، در پژوهش حاضر خصوصیات رشدی و جذب عناصر غذائی درشت مغذی و آهن در دانهال­های ۱۳ گونه بومی و وارداتی جنس گلابی (Pyrus)، یک هیبرید بین گونه­ای تجاری و سه پایه رویشی متداول پیرودوارف (Pyrodwarf)، کوئینس EMA و کوئینس BA۲۹ از گونه به (Cydonia oblonga Mill.) مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. ارزیابی­ها در شرایط کنترل ­شده در قالب طرح کاملا تصادفی با ۱۰ تکرار در یک دوره رشدی شش ماهه در سال ۱۴۰۱ انجام شد. خصوصیات رشدی و شاخص کلروفیل در ۷۰، ۱۲۰ و ۱۶۰ روز پس از استقرار مواد گیاهی و جذب عناصر غذائی N، P و K همراه با عنصر آهن به عنوان مهمترین عنصر ریزمغذی در مقایسه با پایه­های جنس Pyrus و Cydonia در ۱۶۰ روز پس از استقرار، ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان پاکوتاهی در گونه P. syriaca و سپس پایه­های رویشی، و بیشترین رشد در دانهال­های بذری گونه P. communis حاصل از رقم درگزی و سپس گونه P. bretschneideri مشاهده شد. همچنین سه گونه جنس Pyrus با منشاء جنوب شرقی آسیا نیز جزو پررشدترین گونه­ها بودند. در گونه P. syriaca کمترین طول میانگره در ۱۶۰ روز پس از استقرار با میانگین ۱/۶۱سانتی­متر مشاهده شد که نشانگر تاثیر این صفت در پاکوتاهی این گونه بود. در رابطه با قدرت جذب عناصر، سه گونه ­P. hyrcana، P. nivalis و P. pashia بیشترین جذب نیتروژن و دو گونه P. amygdaliformis  و P. nivalis بیشترین جذب فسفر را داشتند و گونه P. syriaca، با دو درصد پتاسیم برگی، از قدرت جذب بالای این عنصر برخوردار بود. همچنین کلیه گونه­های جنس Pyrus در مقایسه با پایه­های متعلق به گونه C. oblonga از محتوای آهن کل بالاتری برخوردار بودند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، ارزیابی­های تکمیلی در رابطه با امکان استفاده مستقیم از گونه P. syriaca به عنوان پایه بسیار پاکوتاه­کننده برای باغ­های متراکم و یا فوق متراکم گلابی و یا استفاده از این گونه در برنامه­های بهنژدای گلابی پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

گلابی ، آهن ، پایه کوئینس ، ژرم پلاسم ، رشد رویشی ، شاخص کلروفیل