مدل سازی ریاضی پیش بینی رشد جمعیت تا ۱۴۲۰ ایران

مقدمه: در شرایط کنونی ایران، ثابت بودن میزان رشد جمعت طی سال های اخیر امری بعید است. آمارهای موالید، مرگ ومیر و نتایج سرشماری های ۱۳۳۵ الی ۱۳۹۵ نشان می دهند که طی ۶۰ سال گذشته، میزان رشد جمعیت سیر صعودی بسیار اندکی داشته است. مواد و روش­ها: مدل سازی ریاضی یک بخش استاندارد برنامه محاسباتی به منظور پیش بینی رشد جمعیت است . در این تحقیق از این مدل به عنوان یک ابزار کاربردی و آموزشی جهت پیش بینی جمعیت ایران تا سال ۱۴۲۰ هجری شمسی استفاده شد. یافته­های پژوهش: با استفاده از نتایج داده های سرشماری های انجام شده ایران از سال ۱۳۳۵ الی ۱۳۹۵ جمعیت کل، با روش مدل سازی ریاضی استاندارد، پیش بینی جمعیت از طریق مدل های مختلف ریاضی بررسی و مطالعه گردید. از میان روش های مختلف، مدل سازی ریاضی پیش بینی رشد تشریحی (نمایی) جمعیت برای داده های جمعیتی گذشته بسیار دور سازگاری مفیدی را نشان داد؛ اما برای پیش بینی جمعیت ایران در افق های آینده کارایی و تناسب خوبی دارد که در افق ۱۴۲۰، جمعیت کل ۱۱۳۲۱۵۱۸۹، جمعیت مردان ۵۷۳۶۶۳۱۵، جمعیت زنان ۵۵۸۴۸۸۷۴، جمعیت نقاط شهری ۸۳۷۸۶۸۱۴، جمعیت نقاط روستایی ۲۹۴۲۸۳۷۵ و جمعیت ایران طی سال ۱۴۱۰ هجری شمسی بالغ بر ۱۰۰ میلیون نفر برآورد شده است. بحث و نتیجه گیری: با استفاده از ترکیب دو مدل تشریحی و مدل مبالغه آمیز (هیپربولیک) می توان زمان مضاعف سازی جمعیت ایران پس از ۵۹ سال، یعنی در سال ۱۴۵۴، به جمعیت کل ۱۵۹۸۵۲۵۴۰ نفر و همچنین جمعیت کل سرشماری ۱۳۹۵ پس از ۵۹ سال، در سال ۱۴۵۴ نیز دو برابر می شوند؛ همچنین با استفاده از مدل سازی ریاضی، به برآورد تعداد کل افرادی که ۱۰۰ هزار سال پیش از سرشماری ۱۳۳۵ میزیستند، نیز می توان دست یافت.

کلیدواژه ها:

Population Prediction ، Mathematical Modeling ، Exponential Growth ، Hyperbolic Growth ، Doubling Time ، پیش بینی جمعیت ، مدل سازی ریاضی ، رشد نمایی ، رشد هیپربولیک ، زمان مضاعف سازی