ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

تدوین الگوی کشت سازگار با محیط زیست با رویکرد برنامه ریزی چندهدفه در شهرستان ساری

محل انتشار: مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره: 15، شماره: 1
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 153

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1904510

شناسه ملی سند علمی:

JR_JAE-15-1_006

تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1402

چکیده مقاله:

مقدمه و هدف: به دلیل اثرات سوء فعالیت­های تولیدی بخش کشاورزی بر محیط­زیست به ویژه آلودگی آب وخاک، یکی از مهم ترین تصمیمات در بخش کشاورزی تخصیص بهینه منابع است. این تصمیم باید به نحوی باشد که ضمن حداکثر سازی سود زارعین، اثرات زیست محیطی کمتری را نیز در پی داشته باشد. این عمل اغلب از طریق تعیین الگوی بهینه کشت صورت می­گیرد. در این تحقیق با کمی سازی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، الگوی کشت سازگار با منابع کشاورزی با استفاده از مدل برنامه ریزی چندهدفه ارایه شد. مواد و روش­ها: اثرات اجتماعی محصولات مختلف زراعی با استفاده از شاخص­هایی همبستگی اجتماعی، امنیت اجتماعی، مشارکت و کیفیت زندگی از طریق مصاحبه با زارعین محاسبه شد. اثرات زیست محیطی و کارایی اقتصادی سیستم کشت نیز به ترتیب از طریق مفهوم ارزیابی چرخه حیات (LCA) و بازده ناخالص در هر هکتار ارزیابی شد. در ادامه با محاسبه شاخص­های اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی،  الگوی کشت بهینه با توسعه یک تابع چندهدفه مبتنی بر حداکثر کردن سود، کاهش مصرف آب و کود، کاهش آثار منفی زیست محیطی تولید و بهبود شاخص های اجتماعی تدوین شد. به منظور حل مدل برنامه ریزی چندهدفه از روش معیارهای وزنی استفاده شد. اطلاعات موردنیاز در این مطالعه شامل اطلاعات الگوی تولید، مصرف نهاده­ها، قیمت و عملکرد محصولات عمده زراعی شهرستان ساری بود. یافته ها: نتایج نشان داد که با ملاحظه شاخص­های اجتماعی، کمترین توجه کشاورزان مربوط به ذرت و پیاز بوده و پنج محصول اولویت دار ازنظر آن ها به ترتیب گندم، پنبه، عدس، برنج و کلزا شناسایی شدند. نتایج LCA نیز نشان داد کشت محصولاتی نظیر تنباکو، کلزا و ذرت در این شهرستان بیشترین اثرات منفی زیست محیطی را داشتند. در الگوی کشت بهینه با تلفیق اهداف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، یونجه، پنبه و ذرت از الگوی کشت منطقه خارج و سطح زیر کشت خیار، شبدر افزایش یافت. همچنین، تمامی محصولات گروه غلات با کاهش سطح زیر کشت روبرو  بوده و در این بین تغییرات سطح زیر کشت جو بیش از گندم و شلتوک پیش بینی شد. مجموع سطح زیر کشت با کاهش ۱۵ درصدی همراه بوده به گونه ای که می­تواند به صرفه جویی ۹۱/۱۲ درصدی مصرف آب و ۴۶/۱۴ درصد مصرف کود کمک نماید. علاوه بر این، بازده برنامه­ای در منطقه مورد مطالعه  ۹۷/۱۲ درصد کاهش یافت. بحث و نتیجه­ گیری: توسعه اهداف زیست محیطی در اجرای برنامه­های الگوی کشت، مستلزم آن است که سیاستگذاران مشوق­های اقتصادی مناسبی برای زارعین در نظر بگیرند. لذا سیاست گذاران باید راه حل های مناسبی برای متمایل کردن زارعین به الگوی پیشنهادی پیدا کنند.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

قاسم لیانی

پژوهشگر پسادکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و استادیار گروه مدیریت و توسعه روستایی دانشگاه شهرکرد

عبداله درزی

گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

علی متولی

گروه مکانیک بیوسیستم، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مصطفی باقریان

گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور

مهدی کیخا

گروه مهندسی آب، دانشگاه زابل

مهدی نادی

گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

علی اصغر فیروزجاییان

گروه جامعه شناسی، دانشگاه مازندران

حمید امیرنژاد

گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

همت اله پیردشتی

گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Acosta-Alba, I., Chia, E., & Andrieu, N. (۲۰۱۹). The LCA۴CSA ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S۰۳۰۸۵۲۱X۱۸۳۰۵۶۴XBailey, A. P., Rehman, T., Park, J., Keatinge, J. D. ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۱۶۷۸۸۰۹۹۸۰۰۱۷۱۶Bylin, C., Misra, R., Murch, M., & Rigterink, W. (۲۰۰۴). Sustainable ...
  • https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/۱۰.۱۱۱۱/jiec.۱۲۰۷۷Chen, , Zhou, Y., Fang, S., Li, M., Wang, Y., ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۰۴۸۹۶۹۷۲۱۰۶۲۳۰۶San Cristóbal, J. R. (۲۰۱۲). A goal programming model for ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۳۰۱۴۲۱۵۱۲۰۰۰۱۰۹Duckstein, L. (۱۹۸۱). Multiobjective optimization in structural design: The model choice ...
  • https://apps.dtic.mil/sti/citations/ADP۰۰۰۰۷۳Emamzadeh, S. M., Forghani, M. A., Karnema, A., & Darbandi, ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S۲۲۱۴۳۱۷۳۱۵۳۰۰۳۶۶Fantin, V., Righi, S., Rondini, I., & Masoni, P. (۲۰۱۷). ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۹۵۹۶۵۲۶۱۶۳۰۸۲۳XFathi, F., & Zibaei, M. (۲۰۱۲). Water resources sustainability using ...
  • http://www.iwrr.ir/article_۱۷۴۱۳.html?lang=enGalán-Martín, Á, Pozo, C., Guillén-Gosálbez, G., Vallejo, A. A., & ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۲۶۴۸۳۷۷۱۵۰۰۲۰۰۸Halkidis, I., & Papadimos, D. (۲۰۰۷). Technical report of LIFE ...
  • https://www.mdpi.com/۲۰۷۳-۴۴۳۳/۱۱/۷/۶۷۷Hwang, C. L., & Masud, A. S. M. (۲۰۱۲). Multiple objective ...
  • https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=M۰noCAAAQBAJ&oiJain, S., Ramesh, D., & Bhattacharya, D. (۲۰۲۱). A multi-objective ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۱۵۶۸۴۹۴۶۲۱۰۰۶۹۳۱Khodarezaie, E., Veisi, H., Noori, O., Taheri, M., & Khoshbakht, ...
  • https://www.mdpi.com/۲۰۷۳-۴۴۳۳/۱۱/۷/۶۷۷Lundberg, L., Jonson, E., Lindgren, K., Bryngelsson, D., & Verendel, ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۱۶۵۱۸۸۹۱۵۰۰۰۰۴۴Manos, B., Papathanasiou, J., Bournaris, T., & Voudouris, K. (۲۰۱۰). ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S۰۳۰۱۴۷۹۷۱۰۰۰۰۶۸XMansuri, H. and Kohansal, M.R. (۲۰۰۷). Determine the optimum cropping ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۳۰۸۵۲۱X۱۸۳۰۶۶۴۴Marzban, Z., Asgharipour, M., Ganbari, A., Nikouei, A., Ramroudi, M., ...
  • https://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=DJ۲۰۲۱۰۲۲۹۰۲۱Miettinen, K. (۲۰۰۱, July). Some methods for nonlinear multi-objective optimization. ...
  • https://link.springer.com/chapter/۱۰.۱۰۰۷/۳-۵۴۰-۴۴۷۱۹-۹_۱Mirzaei, A., Layani, G., Azarm, H., Jamshidi, S. (۲۰۱۹). Determination ...
  • https://www.cabdirect.org/cabdirect/abstract/۲۰۱۸۳۱۰۲۴۱۳Mosleh, Z., Salehi, M. H., Fasakhodi, A. A., Jafari, A., ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۰۱۶۷۰۶۱۱۷۳۰۰۱۷۴Mousavi, S. N., Saleh, I., and Akbari, S. M. (۲۰۱۵). ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۰۱۶۷۰۶۱۱۷۳۰۰۱۷۴Pedro-Monzonís, M., Jiménez-Fernández, P., Solera, A., & Jiménez-Gavilán, P. (۲۰۱۶). ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۰۲۲۱۶۹۴۱۵۰۰۹۲۱XRao, AR, Scanlan JP & Keane AJ. (۲۰۰۷). Applying Multiobjective ...
  • https://asmedigitalcollection.asme.org/mechanicaldesign/article-abstract/۱۲۹/۱۲/۱۳۰۳/۴۶۱۹۲۹/Applying-Multiobjective-Cost-and-WeightTovar-Facio, J., Guerras, L. S., Ponce-Ortega, J. M., & Martin, ...
  • https://pubs.acs.org/doi/full/۱۰.۱۰۲۱/acssuschemeng.۰c۰۸۶۹۴Xu, Z. (۲۰۰۰). On consistency of the weighted geometric mean ...
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S۰۳۷۷۲۲۱۷۹۹۰۰۰۸۲XZeleny, M. (۱۹۷۳). Compromise programming. In Cochrane, J.; Zeleny, M., ...
    • نمایش کامل مراجع