تحلیل عدم قطعیت تراز سطح آب مخازن سد کارون و دز ناشی از عدم قطعیت هیدروگراف جریان های ورودی

عملیات کنترل سیل در زمان واقعی یک سیستم مخازن می­تواند تا حد زیادی از خسارت جانی و مالی بکاهد. در این مطالعه، یک مدل برای عملیات کنترل سیل در زمان واقعی در مخازن تحت وقوع سیلاب در فروردین ماه سال ۱۳۹۸ و عدم قطعیت هیدروگراف­های جریان های ورودی ارائه شده است. مدل ارائه شده شامل سه ماژول سیلاب به­وقوع پیوسته فروردین ماه ۱۳۹۸، شبیه­سازی مونت کارلو (Monte Carlo-HEC-ResSim) و بررسی تاثیر عدم قطعیت متغیرهای ورودی (هیدروگراف جریان ورودی و میانی) بر عدم قطعیت تراز سطح آب و حجم آب در مخازن سدها است. برای به کمیت درآوردن عدم قطعیت مدل HEC-ResSim در شبیه سازی تراز سطح آب مخزن سد از دو فاکتور باند اطمینان ۹۵ درصد (P-factor) و شاخص عامل عرض باند (d-factor) استفاده شد. براساس نتایج حاصل از شبیه­ سازی مونت کارلو، عدم قطعیت در تراز سطح آب سدهای دز، کارون یک و گتوند به علت عدم قطعیت هیدروگراف جریان ورودی به ترتیب برابر با ۰۳۷/۰، ۱۰۷/۰ و ۰۳۴/۰ درصد به دست آمد. بنابراین بیش ترین و کم ترین عدم قطعیت در تراز سطح آب به علت عدم قطعیت هیدروگراف­ جریان ورودی به ترتیب مربوط به سدهای کارون یک و گتوند می باشد. علاوه بر این پهنای باند عدم قطعیت مدل HEC-ResSim در شبیه سازی تراز سطح آب در مخازن دز، کارون یک و گتوند علیا به ترتیب برابر با ۱۵۱/۰، ۴۰۷/۰ و ۸۰۸/۰ حاصل شد. با توجه به این که حداکثر میزان مجاز عامل پهنای باند مورد پذیرش برابر با یک است، پهنای باند عدم قطعیت به­ دست آمده در تمام پارمترها (شامل مقادیر ورودی و خروجی از مخازن، حجم مخازن و نقاط کنترل پایین­دست سدها) مورد پذیرش می باشد. این امر حاکی از عدم قطعیت پایین مدل HEC-ResSim در عملیات بهره برداری از مخازن است. مقادیر درصد  ppu۹۵ داده ­های مشاهداتی در باند اطمینان ۹۵ درصد برای سطح تراز آب مخازن در سه سد موردمطالعه ۱۰۰ درصد بود. بالابودن شاخص ppu ۹۵ نشان از برخورداری مدل از یک مبنای فیزیکی و نظری قوی است. برای سایر پارامترها، مقادیر  ppu۹۵ کم بود که این ناشی از پایین بودن عدم قطعیت پارامتر است.

کلیدواژه ها:

تراز سطح آب ، عدم قطعیت ، مخازن سد ، هیدروگراف ورودی