نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در ارتقاء و توسعه گردشگری سایتهای باستان شناسی ایران

ایران بهشت باستان شناسان دنیا است و ایران جزء ده کشور اول دارای پتانسل صنعت توریسم می باشد. صنعت توریسم بزرگترین صنعت دنیا است در آمد حاصل از صنعت توریسم بطور بالقوه می تواند جایگزین صنعت نفت در ایران گردد. با توجه به گستره، تنوع و حجم داده ها و اطلاعات مرتبط با علوم باستان شناسی و اهمیت موضوع، در این مقاله تلاش شده است نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) جهت تبیین موضوه و ارائه دیدی جامع از وضعیت علوم باستان شناسی، در جهت ارتقا برنامه های تدوین طرح جامع ICT ایران مطرح گردد. رشته ها و گرایش های مرتبط با علوم باستان شناسی تنوع زیادی دارند به همین سبب، بسیاری از یافته ها و خروجی های حاصل از طرح های علمی و اجرایی، نمی توانند به خوبی در بسط و توسعه علوم باستان شناسی مفید واقع شوند بطوریکه حالت مجزا داشته و از کارایی لازم برخوردار نمی باشند. پژوهش در سایت های باستانی نیاز به تخصص های متنوع (باستان شناسی، جغرافیا، تاریخ، زیست شناسی، شیمی ، معماری، فتوگرامتری و نقشه براری، سنجش از دور، اقلیم شناسی، ژئومورفولوژی ، کامپیوتر و سایر رشته های مرتبط) دارد. همچنین استخراج و طبقه بندی داد ه ها و تبدیل داد ه ها به اطلاعات طبقه بندی شده و علمی و در نهایت تبدیل اطلاعات به دانش مورد استفاده، نیاز به فناوری اطلاعات و ارتباطات (با توجه به جدیدترین پیشرفتهای علمی مرتبط) دارد. در این مقاله جهت دستیابی به اهداف مذکور و بسط و توسعه علمی علوم باستان شناسی، ضمن اشاره به پیشینه علمی و فعالیتهای IT پایه مرتبط با موضوع، به طبقه بندی منظم و علمی داده ها و اطلاعات مرتبط پرداخته شده است. سپس جهت تبیین بیشتر موضوع، جریان (FLOW) داده ها و اطلاعات از مرحله ورودی تا تحلیل و خروجی بصورت online در قالب الگوریتم های عام و خاص از موضوع گردشگری با تاکید بر باستان شناسی مطرح گردیده است. نتایج مقاله مذکور نشان می دهد که بسیاری از داد ه ها و اطلاعات در قلمرو علوم باستان شناسی «بین رشته ای» می باشند و دستیابی به آنها، تنها از طریق تبیین علمی مضوعات از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات ممکن است . برای مثال بسیاری از داده ها و اطلاعات مورد نیاز جهت تجزیه و تحلیل محوطه ها و سایتهای باستان شناسی بطور سیستمی، در سازمانهای مختلف وجود دارند( مثل لایه های مختلف سیستم اطلاعات جغرافیایی یا داده های زمین مرجع) که بدون استفاده از آنها، تحقیقات علمی و اجرایی باستان شناسی نمی تواند موفقیت لازم را کسب نماید. براین اساس، فناروی اطلاعات و ارتباطات می تواند ضمن جلوگیری از دوباره کاری، صرفه جویی در هزینه ها و زمان، نقش مضاعفی در ارتقاء و توسعه تحقیقات علمی و اجرایی علوم گردشگری و باستان شناسی ایجاد نماید.