اندیشه ی توحیدی سنایی

توحید به ویژه مرتب? عالی آن (توحید وجودی) همواره از مباحث اصلی و دشوار در میان عارفان مسلمان بوده است. اهمیت سنایی در این مبحث، از آنجاست که وی در زمره ی عارفانی است که در شعر فارسی با توسل به آیات و احادیث، توانست این اندیشه ی اتهام برانگیز صوفیه را از شائبه ی کفر و الحاد، پاک و مبرا سازد. آموزه ی سنایی، این پرسش را پیش می آورد که کدام مدل اندیش? دینی و توحیدی با انگاره ی وحدت وجود مناسب و سازگار است که بدون آن، امکان معرفت حق تعالی و عبادت درست وی میسر نیست؟ در این پژوهش، برای یافتن پاسخ، در آغاز از توحید و اقسام آن سخن می گوییم و پس از آن، اندیشه ی توحیدی سنایی را مورد بررسی قرار می دهیم. سپس با بحث در باب های خلق افعال و وحدت شهودی، نوآوری های سنایی را در این باب ها یادآوری می کنیم به گونه ای که وجوه تمایز دیدگاه وی با دیدگاه های دیگر عارفان روشن شده است.

کلیدواژه ها:

تشبیه و تنزیه ، توحید ، سنایی ، عرفان اسلامی ، وحدت شهود