بررسی تغییرات پوشش گیاهی در ارتباط با برخی متغیرهای محیطی با استفاده از گونه های محافظه کار

رج ­بندی و طبقه ­بندی پوشش گیاهی بر مبنای گونه­ های محافظه­ کار می ­تواند از کارایی بهتری برای تحلیل روابط اکولوژیکی بین پوشش گیاهی و عامل های محیطی برخوردار ­باشد. پژوهش پیش رو با توجه به رویکرد فوق، به تغییرات اشکوب علفی تیپ­ های جنگلی بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl.)، دارمازو (Q. infectoria Oliv.) و گلابی وحشی (Pyrus glabra Boiss.) در ارتباط با برخی متغیر­های محیطی می ­پردازد. اشکوب درختی با استفاده از ۲۴ قطعه ­نمونه ۵۰۰ مترمربعی تصادفی و اشکوب علفی هر قطعه نمونه با استقرار تصادفی سه ریزقطعه ­نمونه چهار مترمربعی برداشت شد. در قطعات نمونه، تاج پوشش، ویژگی­ های فیزیوگرافی و برخی متغیرهای ادافیکی اندازه­ گیری شد. در ریزقطعات نمونه، غنای گونه ­ا ی و درصد حضور گونه ­های گیاهی به عنوان معیاری از وفور ثبت شد. پس از تعیین گونه ­های محافظه­کار، پویایی اشکوب علفی با متغیرهای محیطی از طریق رج ­بندی (CCA، PCA وDCA) و طبقه­ بندی (TWINSPAN) بررسی شد. طبق نتایج رج ­بندی و طبقه ­بندی اشکوب علفی، تیپ بلوط ایرانی از نظر ترکیب گونه ­ای، ویژگی­ های ادافیکی و فیزیوگرافی اختصاصی ­تر و متفاوت از اشکوب علفی تیپ­ های بلوط دارمازو و گلابی وحشی بود. به عبارتی، جامعه علفی همراه با تیپ بلوط ایرانی با سطوح زیاد عناصر غذایی همبستگی مثبت نشان داد و مولفه ­های اصلی تاثیرگذار بر آن متغیرهای کربن آلی، نیتروژن، پتاسیم، ماسه، ارتفاع و رطوبت اشباع خاک در عمق سطحی بود. تیپ ­های جنگلی گلابی وحشی و دارمازو نیز در خاک ­های آهکی و سنگین مناطق کم ارتفاع با سطوح کم از نظر عناصر غذایی دیده می ­شد. به نظر می ­رسد جامعه علفی و خاک تیپ بلوط ایرانی پیرو اشکوب فوقانی کلیماکس، از نظر توالی تحول یافته ­تر باشد.

کلیدواژه ها:

اشکوب علفی ، تجزیه و تحلیل دوطرفه گونه های شاخص ، تیپ های جنگلی زاگرس ، رج بندی ، ضریب محافظه کاری