تبیین کانهزاییهای وابسته به زایش و تکامل اقیانوسهای کهن تتیسی در گسترهی البرز بزرگ

سال انتشار: 1391
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 826

فایل این مقاله در 8 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

GSI31_073

تاریخ نمایه سازی: 19 اسفند 1391

چکیده مقاله:

توالیهای رسوبی متعلق به دوره زمانی پروتروزوئیک پسین تا تریاس پایانی در گستره البرز بزرگ در حوضههای رسوبی کمژرفا تا نسبتاً ژرف سکوی قارهای در جایگاه حاشیه غیرفعال قارهای شکل گرفته بودند. این توالیها در دوران حاکمیت رخدادهای زمینساختی متعدد ناشی از باز و بستهشدن متوالی اقیانوسهای کهن تتیسی (پروتوتتیس تا پالئوتتیس) میزبان کانیسازیهای فلزی و غیرفلزی مهمی همچون فسفات، بوکسیت-لاتریت، سرب، فلور و باریوم بودهاند. از مهمترین کانیسازیها در البرز فسفاتها هستند که در دو دوره کامبرین آغازین (سازند سلطانیه) و دونین (سازند جیرود) حادث شده اند. فسفاتزایی در البرز در پیوند منشئی با رسوبگذاری سنگهای میزبان از آبهای سرد غنی از فسفر رانده شده از نواحی عمیق اقیانوسهای پروتوتتیس و پالئوتتیس بوده و در محیطهای رسوبی کمعمق و گرم نزدیک ساحل (فلات قاره) در حاشیه غیرفعال این اقیانوسها در شمال ایران (البرز) روی داده است. کانیسازی لاتریتی- بوکسیتی حادث شده در مرز واحدهای سنگ چینهای تریاس آغازین- میانی (الیکا) و پایانی (شمشک) مرتبط با هوازدگی سنگهای بازالتی بوده است. این بازالتها بر روی کربناتهای سازند الیکا در طی فاز کششی رخداده در سکوی قارهای گسترده البرز در حاشیه غیرفعال پالئوتتیس، قبل از بسته شدن کامل پالئوتتیس فوران نمودهاست. این هوازدگی با پایین آمدن جهانی سطح آب دریاها در شرایط آب و هوایی گرم و نیمهمرطوب و بالاآمدگی ضعیف تا متوسط سکوی قارهای در حاشیه غیرفعال (البرز) که ناشی از افزایش سرعت همگرایی بین ایران (البرز) و توران در طی فرورانش رو به شمال پالئوتتیس بوده است تسریع شده بود. رخدادهای متعدد و متوالی از کانسارهای چینهکران و عمدتاً اپیژنتیک سرب به همراه باریوم و فلور در سنگهای کربناته پرمین و تریاس مهمترین کانیسازی موجود در البرز است که میتوانسته مرتبط با مهاجرت شورابهای فلزدار حوضهای عمیق از مسیر گسلها در نتیجه کوهزاد سیمرین حاصل از بستهشدن کامل پالئوتتیس و برخورد حاشیه قارهای غیرفعال ایران (البرز فعلی) با بلوک توران در تریاس پایانی در موقعیت زمین ساختی کمربند رانده پیش- خشکی البرز باشد.

نویسندگان

ملیحه کاظمی

گروه زمین شناسی، دانشکده علومپایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

بهنام شفیعی

گروه زمین شناسی، دانشکده علومپایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

غلامحسین شمعانیان

گروه زمین شناسی، دانشکده علومپایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

آرش امینی

گروه زمین شناسی، دانشکده علومپایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • Berberian, M., King, G.C.P. (1981). Towards a paleogeog raphy and ...
  • Alavi, M. (1996). Tectonost ratig raphic synthesis and structural style ...
  • Brunet, M.F., Wilmsen, M., Granath, J.W. (2009). South Caspian to ...
  • Stampfli, G.M., Borel, G.D. (2002). A plate tectonic model for ...
  • نمایش کامل مراجع