بررسی آگاهی و نگرش اساتید بالینی و مدیراندانشگاههای علوم پزشکی در مورد داده کاوی آموزشی

مقدمه : دانشگاه های علوم پزشکی و بیمارستان های تابعه ، لبریز و غنی از داده هایی هستند که پردازش بهینه آنها می تواند منجر به شناسایی الگوها و کشف دانش کاربردی از بین این حجم از داده های بزرگ شود.در دهه های اخیر به کارگیری داده کاوی به عنوان رویکردی تخصصی و کارآمد برای تحلیل کلان داده ها، مورد توجه قرار گرفته است . نظام های آموزشی از این دانش نوین به منظور رتبه بندی عملکرد نظام های آموزشی و پژوهشی ، تعیین روش های موثر یادگیری، طراحی و ایجاد سیستم توصیه کننده آموزش ، پیش بینی عملکرد دانشجویان ، پیش بینی عرضه و تقاضای خدمات آموزشی و بسیاری از حیطه های موضوعی دیگر بهره گرفته اند. با توجه به محورهای تعیین شده در طرح تحول آموزش پزشکی ، به کارگیری دانش داده کاوی می تواند به اجرای موفقیت آمیز آموزش بالینی کمک شایانی کند. از آن جا که پذیرش اساتید و مدیران آموزشی از کلیدیترین عوامل در پیاده سازی و کاربست دانش داده کاوی در آموزش بالینی هستند این مطالعه با هدف تعیین میزان آگاهی و نگرش اساتید بالینی و مدیران دانشگاه های علوم پزشکی در زمینه داده کاوی آموزشی طراحی و اجرا شد.روش اجرا: این مطالعه ، یک پژوهش توصیفی - تحلیلی است که در سال ۱۳۹۶ اجرا شد. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته شامل ۷ محور با ۵۰ سوال بود که ابتدا در یک نمونه ۳۰ نفره پایلوت شد. به منظور تحلیل ساختار درونی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی تاییدی (۰۷۸,۰(RMSEA= و برای تعیین پایایی آن از روش آلفای کرونباخ ۸۹% استفاده شد. نظر خبرگان مبنی بر مطلوبیت پرسشنامه برای این پژوهش اخذ شد. پرسشنامه به صورت الکترونیکی طراحی شده و برای ۲۵۰ نفر به عنوان نمونه آماری در دانشگاه های علوم پزشکی تیپ ۱ و توابع بیمارستانی آنها ارسال شد و پس از دریافت تعداد ۱۱۱پرسشنامه تکمیل شده ، داده ها با روش های آمار توصیفی و استباطی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت .یافته ها: مشارکت کنندگان در این مطالعه اساتید بالینی و مدیران آموزشی بودند. مجموع فراوانی های محاسبه شده نشان داد مشارکت کنندگان نسبت به مفهوم داده کاوی آموزشی (%۵۱)، قابلیت کاربرد دانش داده کاوی در آموزش بالینی (%۶۷) و اثرگذاری داده کاوی در کیفیت خدمات (%۸۴) آگاهی دارند. ۷۳% از مشارکت کنندگان معتقد بودند میزان استفاده از داده کاوی آموزشی بسیار کم است . همچنین پاسخ ها موید این بود که نگرش نسبت به استفاده مدیران آموزشی از قابلیت های داده کاوی برای پیشبرد اهداف منفی است و وجود منابع ، تحلیل داده ها و تصمیم گیری آگاهانه به ترتیب با فراوانی ۸۶%، ۸۵% و۸۵% منفی ترین پاسخ ها را به خود اختصاص دادند. نگرش در مورد عملکرد سیستم های اطلاعاتی بیمارستان برای آموزش بالینی منفی بود و در این زمینه پاسخ های مربوط به کامل بودن داده ها و یکپارچه بودن اطلاعات منفی ترین پاسخ ها را به خود اختصاص دادند. همچنین تفاوت های معناداری در مورد نحوه نگرش بر پایه جنس ، میزان تحصیلات و شغل مشارکت کنندگان وجود داشت .بحث و نتیجه گیری : با توجه به غوطه ور شدن نظام سلامت در داده های آموزشی ، پژوهشی ، درمانی و مدیریتی واضح است داده کاوی می تواند یکی از بهترین ابزارها برای بهره برداری و مدیریت این گنج پنهان باشد.لحاظ کردن داده کاوی به عنوان یکی از زیرساخت های آموزشی و حوزه توانمندسازی اساتید، می تواند منجر به ارزش افزوده در حیطه های مختلف نظام آموزش عالی سلامت ازجمله آموزش بالینی گردد.

کلیدواژه ها:

داده کاوی ، کلان داده ، داده کاوی آموزشی ، آموزش بالینی