واکاوی سیاست های آستان قدس رضوی در حوزه گردشگری مذهبی و زیارت؛ از وضعیت موجود تا وضعیت مطلوب

زیارت و گردشگری مذهبی در عین فرصت های مشترک برای همگرایی و همراهی، تفاوت بنیادین در مبنا، کارکرد و پیامدهای اجتماعی دارند. این امر مناقشات مختلفی را در سیاستگذاری به دنبال داشته است. پژوهش حاضر شناخت وضعیت موجود سیاست های آستان قدس رضوی در نسبت با امر زیارت و گردشگری مذهبی را پی می جوید و در نهایت به دنبال این است که بر اساس دریافتی کلی از نقاط قوت، خلاها و ضعف ها، فرصت ها و آسیب ها و تهدیدهای موجود، فهرستی از اولویت های ناظر به وضعیت مطلوب سیاست ها و خدمات آستان در حوزه زیارت به دست دهد؛ بهره گیری از روش اسنادی و مصاحبه کیفی با متخصصان، سیاستگذاران و مجریان گردشگری مذهبی و زیارت در گردآوری اطلاعات و همچنین تحلیل داده های به دست آمده از آن با روش تحلیل محتوای کیفی به این نتیجه منتهی شد که نه تنها مساله گردشگری مذهبی در سیاست های آستان قدس رضوی مورد توجه قرار نگرفته است، بلکه هیچ نسبتی میان گردشگری و زیارت در این سیاست ها برقرار نشده است؛ از جمله مسائل و موضوعات سیاست های موجود در حوزه زیارت، می توان به اثربخشی زیارت و تدوام ارتباط با زائرین، تحقق زیارت با معرفت و ارتقای آداب و مناسک آن، مشارکت افزایی مردم در خدمات زیارت و محرومیت زدایی و... اشاره نمود. همچنین از میان اولویت ها، مواردی همچون «ایجاد همگرایی میان گردشگری و زیارت و بهره گیری از ظرفیت های گردشگری در امتداد زیارت و حفظ هسته معنایی زیارت و بسط آن در خدمات حرم و شهر زیارتی قابل ذکر است.

کلیدواژه ها:

زیارت ، گردشگری مذهبی ، سیاست ، آستان قدس رضوی