تحلیل حساسیت نرم افزار Hydrus نسبت به داده های ورودی در شبیه سازی حرکت آب و جذب ریشه گیاه مرجع چمن

پیش بینی دقیق حرکت آب در خاک و جذب ریشه در راستای ایجاد شرایط رطوبتی بهینه منطقه ریشه برای عملکرد بهتر گیاه اهمیت بسیار زیادی دارد. در این پژوهش، حرکت آب در خاک و جذب ریشه به صورت هم زمان با استفاده از نرم افزار HYDRUS-۳D شبیه سازی شد. برای این منظور، گیاه چمن در سه لایسی متر با بافت خاک یکسان کشت شد. آبیاری هر سه روز یک بار در ساعت ۱۰ صبح انجام شد. رطوبت اعماق ۵، ۱۵، ۲۵، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ سانتی متر، هر روز ساعت ۱۰ صبح و عصر اندازه گیری شد. حجم آب زهکشی خارج شده از لایسی مترها در روزهایی که آب از لایسی متر زهکش می شد، اندازه گیری شد. اندازه گیری ها در یک دوره ۸۱ روزه انجام شد. ویژگی های فیزیکی خاک در آزمایشگاه نیز اندازه گیری شدند. در این پژوهش، از نرم افزار HYDRUS-۳D جهت شبیه سازی آب زهکش شده از لایسی متر، مقادیر جذب ریشه روزانه، رطوبت اعماق مختلف خاک، برآورد منحنی مشخصه آب خاک و منحنی هدایت هیدرولیکی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر بارندگی در برآورد حجم آب زهکشی شبیه سازی شده و اختلاف آن با حجم آب زهکشی اندازه گیری شده تاثیر به سزایی دارد. در تمامی شبیه سازی ها، حداقل و حداکثر خطای نسبی به ترتیب ۰/۷۹ تا ۳۵/۱ درصد به دست آمد. با افزایش رطوبت اولیه و هدایت هیدرولیکی خاک خطای نسبی بین داده زهکشی اندازه گیری شده و برآورد شده افزایش و با افزایش رطوبت اشباع و رطوبت باقیمانده در خاک کاهش می یابد. حجم تجمعی آب زهکشی اندازه گیری و برآورد شده در کل دوره به اندازه ۲۸/۵ درصد باهم اختلاف دارند. مقادیر جذب ریشه (حداقل ۵/۰ و حداکثر ۵/۳ لیتر در یک دور آبیاری) نشان داد که در مرحله سوم رشد جذب ریشه حداکثر مقدار را دارد و با مقایسه جذب ریشه واقعی و پتانسیل که اختلاف ناچیزی دارند هیچ تنشی به گیاه وارد نشده است. از مقایسه منحنی مشخصه اندازه گیری شده و شبیه سازی شده می توان نتیجه گرفتکه مدل دقت بالایی در تخمین منحنی مشخصه آب خاک دارد.

کلیدواژه ها:

آب ، خاک ، جذب ریشه ، منحنی مشخصه ، HYDRUS-۳D