نانو ریزپوشانی فیکوسیانین استخراج شده از جلبک اسپیرولینا (Spirulina platensis) و استفاده از نانوذرات حاصل در فرمولاسیون بستنی

با توجه به نگرانی­هایی که در زمینه استفاده از رنگ­های مصنوعی در مواد غذایی مختلف وجود دارد، توجه به منابع دارای رنگ­های طبیعی ضرورت می­یابد. یکی از این منابع، جلبک اسپیرولینا است که محتوی رنگدانه آبی فیکوسیانین است. هدف از تحقیق حاضر در مرحله اول استخراج این رنگدانه از جلبک مذکور به روش آنزیمی (لیزوزیم) و نانو ریزپوشانی آن بود. در مرحله دوم خصوصیات فیزیکوشیمیایی نانوذرات بررسی شدند. نهایتا فیکوسیانین در دو فرم آزاد و نانو به فرمولاسیون بستنی اضافه و خواص کیفی و حسی محصول در مقایسه با شاهد ارزیابی گردید. نتایج نشان داد نانو ذرات تولیدشده دارای میانگین سایز ۱/۳۹۷ نانومتر هستند. بازده فرایند ریزپوشانی ۱۱/۲±۴۱/۷۳ درصد ثبت شد. مطابق تصاویر ثبت­شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی، ذرات نانو ریزپوشانی­شده با ابعاد مختلف در گسترش میکروسکوپی پراکنده بودند؛ به طوری که ذرات در اندازه­های مختلف (از قطر ۴/۵۱ تا ۲/۲۲۱ نانومتر) قابل مشاهده می­باشند. نتایج رهایش نانوذرات در شرایط آزمایشگاهی نشان داد، در ۲/۱=pH، درصد رهایش فیکوسیانین پائین است (۲ ساعت اول)؛ به طوری که در محدوه ۷ تا ۱۳ درصد نوسان دارد. اما بعد از این مرحله (۴/۷=pH)، درصد رهاسازی به طور قابل ملاحظه­ای افزایش داشت (۴ ساعت دوم) و در زمان­های ۳ و ۴ ساعت به ترتیب از ۳۵ به ۷۱ درصد رسید. استفاده از فیکوسیانین خالص در فرمولاسیون بستنی، باعث بهبود شاخص­های سفتی، درصد ذوب، بافت، شدت صمغیت، شدت کریستالی و شدت سردی شد؛ اما این شاخص­ها در تیمار فرموله­شده با فیکوسیانین نانو ریزپوشانی­­شده در سطح مطلوب­تری گزارش شدند. شاخص رنگ در بستنی فرموله­شده با فیکوسیانین خالص در مقایسه با تیمار دارای فیکوسیانین نانو ریزپوشانی­شده مطلوب­تر و از مقبولیت بیشتری برخوردار بود. با توجه به ویژگی­های فیکوسیانین به ویژه فرم نانو ریزپوشانی­شده، می­توان از آن به عنوان رنگ بیولوژیک و بهبوددهنده خواص کیفی و حسی در انواع بستنی استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

Spirulina ، Phycocyanin ، Nanoencapsulation ، ice cream ، quality and sensory properties ، اسپیرولینا ، فیکوسیانین ، نانوریزپوشانی ، بستنی ، خواص کیفی و حسی