مقدمه:
جو (Hordeum vulgare L.) به عنوان چهارمین غله مهم در جهان شناخته می شود. تنش خشکی نیز یکی از عوامل اصلی کاهش رشد و عملکرد
جو است و عملکرد دانه با ویژگی های مورفولوژیکی برگ پرچم به طور مستقیم ارتباط دارد.مواد و روش ها: به منظور شناسایی نواحی ژنومی اصلی و اپیستاتیک و بررسی اثر متقابل آن ها با محیط برای صفات مورفولوژیک مرتبط با برگ پرچم از جمله طول، عرض، سطح و طول غلاف برگ پرچم، آزمایشی با ۱۳۶ لاین دابل هاپلوئید
جو به همراه والدین آن ها ‘Nure’ و ‘Tremois’در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زابل در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ اجرا شد. برای تجزیه QTL، نقشه ژنتیکی جمعیت مورد نظر شامل ۵۴۳ نشانگر (DArT، SSR، SNP و AFLP) بود. در این مطالعه، تجزیه QTL تک مکانی و دو مکانی به ترتیب با استفاده از روش های نقشه یابی فاصلهای مرکب (CIM) و مدل ترکیبی بر اساس مکانیابی فاصلهای مرکب (MCIM) انجام گرفت.یافته ها: بر اساس تجزیه تک مکانی، پنج QTL شامل سه QTL قوی Q۱FLW-۱H.SZ، Q۱SHFLL-۱H.NZ و Q۲SHFLL-۱H.NZ در فاصله های نشانگری bPb-۶۳۴۳-bPb-۸۰۸۱، bPb-۱۴۱۹-bPb-۹۱۸۰ و bPb-۹۱۰۸-bPb-۶۳۴۳ و دو QTL پیشنهادی روی کروموزوم های ۱H و ۵H برای صفات عرض برگ پرچم (FLW, cm) و طول غلاف برگ پرچم (SHFLL, cm) مشخص شدند. بر اساس تجزیه دو مکانی، هشت
QTL افزایشی (M-QTL) و ۱۵ جفت QTL اپستازی (E-QTL) برای صفات مختلف شناسایی شدند که در این بین، دو جفت QTL اپستازی برای صفت FLW، اثرات متقابل QTL در محیط معنی داری (AAEI) را نشان دادند. همهM-QTLهای شناسایی شده برای صفات مرتبط با برگ پرچم در دو محیط، بدون اثرات متقابل افزایشی × محیط(AEI) ، به عنوانQTLهای پایدار شناسایی شدند و بیشترین تعدادQTLهای پایدار مربوط به کروموزوم ۱H بود. در این مطالعه، QTLهای مربوط به تحمل خشکی در همه کروموزوم های
جو به جز کروموزوم ۲H شناسایی شدند..نتیجه گیری: اکثرQTL های مرتبط با صفات مورد بررسی در جمعیت Nure/Tremois در مطالعه حاضر قبلا گزارش نشده اند و جدید هستند. QTLهای قوی و پایدار کنترل کننده صفات مرتبط با برگ پرچم در این مطالعه، همراه با نشانگرهای پیوسته به این QTLها، پس از تایید و اعتبارسنجی در شرایط محیطی و زمینه های ژنتیکی مختلف، می توانند در برنامه های به نژادی انتخاب به کمک نشانگر (MAS) و هرم سازی ژن برای ایجاد ارقام
جو پر محصول و متحمل به خشکی مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر این، یافته های این پژوهش، درک روابط ژنتیکی بین صفات مرتبط با برگ پرچم را در سطح مولکولی تسریع می کند.