معرفی روشهای کارآمد افزایش مقاومت بیولوژیکی درختان بادام در مقابل سرمازدگی بهاره با مدلسازی از ژنوم مقاوم

تنش سرمازدگی بهاره درختان میوه معتدله زودگل مانند بادام، زردآلو، گوجه، آلو و هلو و در بعضی از نقاط حتی سیب و گلابی و گردو از اهمیت بسیاری برخوردار است، به گونه ای که وقوع سرمازدگی بهاره در برخی سال‮ها، منجر به کاهش قابل توجه تولیدات باغی و صادرات این محصولات به خارج از کشور به ویژه در بادام و زرد آلو می‮شود. ابا توجه به اهمیت اقتصادی گونه‮ های درختی در امنیت غذایی کشور و از طرفی خسارت اقتصادی گسترده به عملکرد کمی و کیفی این محصولات در اثر تنش سرمازدگی، ارائه راهکارهای کارآمد برای مقابله با تنش سرمازدگی از اهمیتی خاص برخوردار است. از مهمترین راهکارهای کاهش خسارت سرمازدگی، اعمال تدابیر به باغی در افزایش مقاومت درونی و سیستمیک درختان بادام به سرما قابل الگو برداری از مکانیسم های ژنتیکی و بیولوژیکی مقاومت درونی گیاه میباشد. از طرفی بسیاری از عملیات باغی غیر اصولی مانند آبیاری های بی رویه، دادن کود ازته بیش از حد، نگهداری محصول زیاد، ریزش زود هنگام برگ‮ها، هرس زود هنگام موجب کاهش مقاومت بیولوژیک درختان بادام به سرما می شوند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ مهمترین راهکارهای به باغی برای مدیریت باغات در برابر سرمازدگی بهاره و زمستانه بر اساس مدل مقاومت درونی گیاه عبارتند از: ۱) مدیریت بهداشت و گرمای کف باغ: مبارزه با علف های هرز، خودداری از شخم باغ پیش از یخ بندان، مرطوب کردن زمین باغ با انجام آبیاری های به جا و جلوگیری از خشکی کامل خاک و در کل حفاظت خاک به صورتی که دارای ساختمانی به هم پیوسته و متراکم، مرطوب، عاری از علف هرز و گیاهان پوششی باشد. ۲) تغذیه درخت: در جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه و یا به حداقل رساندن خسارات ناشی از آن بسیار حائز اهمیت است. گیاه سالم و قوی با بهره مندی از تغذیه بهینه و متعادل در یخ بندان ها و پایین ترین دماها مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد و در صورت بروز خسارت نیز از توان جبران، تقویت و بازیابی برخوردار است. بنابر این، درختانی که همه عناصر غذایی به ویژه پتاسیم و کلسیم را به مقدار کافی جذب نموده و فاقد هر گونه کمبود غذایی باشند، مقاومت بیشتری در برابر سرمازدگی دارند و کمتر دچار سرمازدگی می شوند. همچنین افزودن مواد آلی ، فسفر ، پتاس و کلسیم به زمین به روش چال کود با بهبود شرایط رشد مجدد در بهار، رشد گیاهان آسیب دیده از سرما را بهبود می دهد. مصرف زیاد کود های ازته تاثیر مخربی بر عملکرد رویشی و زایشی درخت داشته، با تحریک شدید رشدر ویشی بنیه درخت را ضعیف می کند که نتیجه آن افزایش حساسیت به سرما و کاهش عملکرد درختان است. ۳) آبیاری مناسب و موثر درخت، ۴) کنترل آفات و بیماریها و حفظ سلامتی نهال ۵) انجام عملیات پیوند و هرس اصولی ۶) کنترل میزان باردهی، ۷) انتخاب رقم و پایه مقاوم به سرما، ۸) مدیریت زمان گلدهی درختان بادام در بهار با هدف به تعویق انداختن زمان گلدهی با استفاده از برخی از تنظیم کننده های رشد و محلولهای ضد سرما و یخ زدگی ۹) انتخاب منطقه و خاک مناسب برای احداث باغ.

کلیدواژه ها:

بادام (Mill) Prunus dulcis ، ریزازدیادی ، تنش سرما ، سرمازدگی بهاره ، پرولین ، ظرفیت آنتی اکسیدانی (TAC)