زیست پذیری در شرایط خشکسالی و ریسک های اجتماعی در استفاده کشاورزان از پساب شهری

پدیده خشکسالی در سالیان اخیر تولید محصولات کشاورزی و امنیت غذایی را تحت تاثیر شدید قرار داده است. کشاورزان نیز برای تداوم تولید و حفظ زیست­ پذیری و تامین آب آبیاری مزارع اقدام به استفاده از پساب شهری می­ کنند. این در حالی است که ممکن است کشاورزان نسبت به ریسک ­های استفاده از پساب شهری آگاهی کافی نداشته باشند. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر زیست پذیری کشاورزان در شرایط خشکسالی و ریسک ­های اجتماعی ادراک ­شده توسط آن ها در رفتار استفاده از پساب شهری بود. این مطالعه در بین کشاورزان منطقه سیستان انجام شد. با استفاده از نمونه­ گیری تصادفی طبقه ای، ۳۶۱ کشاورز به­ عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار سنجش در این مطالعه پرسشنامه بود که با بهره گیری از نظرات متخصصان دانشگاهی روایی سازه، روایی شکلی و محتوایی آن در سطح مطلوب برآورد گردید. همچنین از یک مطالعه راهنما و محاسبه پایایی ترکیبی و ضریب آلفای کرونباخ برای سنجش پایایی پرسشنامه، بهره گرفته شد که در حد مطلوب به ­دست آمد. پردازش داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSSwin۲۶ و AMOS۲۴ صورت گرفت. یافته ­ها نشان داد که نشانگرهای مورد استفاده برای اندازه­ گیری متغیرهای پژوهش با ساختار عاملی و زیربنای نظری پژوهش تطابق قابل قبولی داشتند. نتایج پژوهش مشخص نمود که میانگین رفتار فعال­ گرایی محیط ­زیستی، رفتار غیرفعال در حوزه عمومی، رفتار سازمانی و رفتار محیط­ زیست­ گرایی از متوسط بازه متغیرها کوچک­تر است. یافته­ های حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که زیست ­پذیری کشاورزان در شرایط خشکسالی و ریسک ­های اجتماعی ادراک ­شده تاثیر معنی­ داری بر رفتار استفاده از پساب شهری داشته است. همچنین، ۷۵/۸ درصد از تغییرات متغیر رفتار کشاورزان در استفاده از پساب شهری وابسته به ریسک­های اجتماعی ادراک­ شده و زیست ­پذیری کشاورزان در شرایط خشکسالی است.

کلیدواژه ها:

پساب شهری ، خشکسالی ، زیست پذیری ، ریسک های اجتماعی ، مدیریت منابع آب