تبیین عوامل موثر بر آسیب پذیری خانوارهای کشاورز در شرایط خشکسالی

شرایط نامساعد اقتصادی- اجتماعی حاکم بر جوامع روستایی، سبب آسیب­ پذیری بیشتر آن ها در برابر خشکسالی شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر آسیب پذیری خانوار کشاورز در هنگام رویارویی با خشکسالی است. جامعه آماری تحقیق، ۳۳۲۹ خانوار کشاورز ساکن دهستان درودفرامان بودند که از میان آن ها، ۱۷۲ خانوار، با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی چندمرحله ­ای، به­ عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ­ها، پرسشنامه­ ای محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن تایید شد. بر اساس یافته­ های پژوهش، خانوارهای کشاورز در سه طبقه کمتر آسیب­ پذیر (۲۱/۵ درصد)، متوسط آسیب ­پذیر (۵۵/۲ درصد) و بیشتر آسیب­ پذیر (۲۳/۳ درصد) قرار گرفتند. هم­چنین، بر اساس نتایج حاصل از آزمون تحلیل واریانس یک­ طرفه، آسیب­ پذیری خانوارهای کشاورز از منظر مولفه­ های سازنده توان سازگاری و حساسیت مانند سطح سواد سرپرست خانوار، میانگین میزان اراضی زراعی و باغی ملکی، نرخ آبیاری، تعداد ماشین آلات کشاورزی، تعداد افراد بیکار خانوار کشاورز، تعداد افراد مهاجر خانوار کشاورز، میزان آب آبیاری مورد استفاده و میزان اراضی زراعی و باغی خسارت دیده از خشکسالی با یکدیگر متفاوت بود. این بدان معنا است که میزان آسیب ­پذیری خانوار کشاورز تحت تاثیر این مولفه ­ها قرار دارد. دستاوردهای حاصل از این پژوهش، به برنامه ریزان مبارزه با خشکسالی کمک می­کند تا اعتبارات محدود خشکسالی را به روستاهای دارای آسیب ­پذیری بیشتر اختصاص دهند.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، توان سازگاری ، شدت ، حساسیت ، خشکسالی ، شهرستان کرمانشاه